انجمن علمی فرش ایران

سرانجام مجموعه فرش ایرانی منتشر شد

نسخه خانگی "فرش ایرانی" ساخته 15 کارگردان سینمای ایران وارد بازار شد در حالیکه در پشت جلد این محصول نام بیضایی حذف شده است.
به گزارش خبرنگار مهر، فیلم "فرش ایرانی" که حاصل تلاش تعدادی از کارگردان‌های شناخته‌شده سینمای ایران است، به عنوان اثری ماندگار می‌تواند بخشی از ویژگی‌های دست‌بافته ایرانی را به مخاطبان تمام کشورهای جهان انعکاس دهد.
    

تاکنون فیلم‌های زیادی درباره فرش و این هنر ـ صنعت به وسیله کارگردان‌های ایرانی ساخته شده که هر کدام ارزش و جایگاه خاص خود را داشته‌اند، اما اینکه 15 فیلمساز ایرانی که جزو چهره‌های شناخته‌شده سینمای ایران محسوب می‌شوند به این شکل کنار هم جمع شوند و یک موضوع را انعکاس دهند، تاکنون اتفاق نیفتاده بود. مهمتر اینکه متولی این امر مرکز ملی فرش ایران است.
    
نکته مهم اینکه این مرکز خود مسئولیت ساخت فیلم را عهده‌دار نشده است، بلکه با دعوت از رضا میرکریمی به عنوان تهیه‌کننده برنامه‌ریزی هنری را بر عهده یکی از دست‌اندرکاران سینمای ایران می‌گذارد تا این فیلم از وجه سفارش صرف خارج شود و وجوه هنری و جذابیت بصری داشته باشد.
    
در این میان فعالیت منوچهر محمدی به عنوان مجری طرح که در دعوت و هماهنگ کردن حضور کارگردان‌های این پروژه نقش مهمی ایفا کرده، ارائه چنین اثری را میسر کرد.
    
فیلم سینمایی "فرش ایرانی" جدا از ارزش‌های مفهومی و معنوی که در خود دارد، از یک ویژگی مهم دیگر نیز سود می‌برد؛ اینکه کارگردان‌ها آثار خود را به گونه‌ای تولید کردند که به هیچ وجه شبیه همدیگر نیست و در عین حال سبک خاص هر فیلمساز به خوبی در فیلم نمایان شده است.
    
این ویژگی باعث می‌شود مخاطب بتواند به فراخور نگاه و شرایط ذهنی خود با هر کدام از این آثار که خود علاقمند است، احساس نزدیکی و همچنین حضور و نقش سازنده اثر را به مفهوم واقعی کلمه لمس کند. این موضوع به خصوص در جلب نگاه مخاطبان خارجی که این کارگردان ها را می‌شناسند و حتی آنهایی که علاقمند به آشنایی با آثار سینماگران ایرانی هستند، نقش بسیار موثری دارد.
    
در این دی وی دی با اینکه 15 فیلم از 15 کارگردان؛ بهروز افخمی، رخشان بنی اعتماد، بهرام بیضایی، جعفر پناهی، کمال تبریزی، سیف‌الله داد، مجتبی راعی، نورالدین زرین کلک، خسرو سینایی، بهمن فرمان آرا، عباس کیارستمی، مجید مجیدی، رضا میرکریمی، داریوش مهرجویی و محمدرضا هنرمند آورده شده است ولی در پشت جلد دی وی دی نام 14 کارگردان آورده شده و نام بهرام بیضایی حذف شده است. همچنین امضا و عکس تنها چند کارگردان درج شده است.
    
حذف نام بیضایی از اطلاعات پشت جلد، جای تعجب دارد و اگر به دلیل مهاجرت این فیلمساز از ایران این اتفاق افتاده باشد که این سوال باقی است که چرا نام جعفر پناهی که فیلمسازی سیاسی و معترض است حذف نشده است.
    
    مروری بر فیلم‌های این مجموعه که سیمرغ زرین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر را هم دریافت کرده است، خواهیم داشت:
    
فرش عشایری: به کارگردانی بهروز افخمی که با موسیقی کیوان هنرمند، تدوین ایمان کارجو و صداگذاری محمدرضا دلپاک تولید شد، آخرین ساخته این مجموعه است که البته هنگام پخش در راس آن قرار دارد. این فیلم روایتی از ارزان قیمت بودن فرش‌های چینی و پاکستانی در بازارهای جهانی به خاطر ارزان بودن کارگر است که به بازار جهانی فرش ایرانی لطمه می زند. این فیلم با استفاده از نریشن و ارایه تصاویر مراحل مختلف تولید فرش را ارائه شده است.
    
مشترک مورد نظر در دسترس نیست: ساخته رخشان بنی اعتماد با تصویربرداری محمود کلاری و تدوین نیما حسندوست ارایه شده است. این فیلم داستان جوانی را بیان می کند که ادعای طراحی و تولید یک فرش سه بعدی را دارد که تنها نمونه تولید شده به این شکل است. این فرش بر اساس طرحی از سردر مسجد امام بافته شده است. در ادامه داستان مشخص می شود جوان دروغ گفته بود و طراحی، بافت و سرمایه گذاری فرش به وسیله شخص دیگری در اصفهان انجام شده است. این فیلم به مسئله بی‌توجهی به انجام کارهای هنری در زمینه قالیبافی کشور اشاره می کند.
    
قالی سخنگو: کاری از بهرام بیضایی است. این فیلم متنی شعرگونه دارد و به نمادهای کهن موجود در فرش‌های ایرانی اشاره می کند که از چند سال گذشته تا امروز در آثار بافندگان فرش ایرانی مورد استفاده قرار گرفته است. نریشن با نوایی که شبیه خواندن نیایش های کهن است، در فیلم عرضه می شود. محمدرضا درویشی موسیقی این فیلم را ساخته و فیلم با طراحی لباس توسط شیوا رشیدیان و تدوین سهیل خوشاب ارایه شده است.
     
 گره‌گشایی: اثر جعفر پناهی که با استفاده از تعداد زیادی هنرور ساخته شده، روایت یک سرباز است که همراه با خواهر خود برای گرو گذاشتن فرش قدیمی مادربزرگ خود و گرفتن وام از بانک کارگشایی اقدام می‌کنند. آنها پول را برای تامین هزینه جهیزیه خواهر کوچکترشان لازم دارند که باید به زودی به خانه بخت برود. در این میان سرباز تلاش می‌کند تا به طریقی نظر ارزیاب را برای گرفتن وام بیشتر جلب کند. فیلمنامه این اثر به صورت مشترک توسط پناهی و شادمهر راستین نوشته شده و محمود کلاری تصویربردار، اصغر شاهوردی صدابردار و محمدرضا دلپاک صداگذار فیلم هستند.
    
فرش زمین: ساخته‌ای از کمال تبریزی در این فیلم بلند است. این اثر با نگاهی به نقش و نگارهایی که عنصر اصلی فرش‌های ایرانی را تشکیل می‌دهد و نمایی از طبیعت است، به مسئله توجه طراحان و بافندگان فرش به محیط اطرافشان می‌پردازد. این فیلم با نمایی از یک دشت گل به پایان می‌رسد. محمدرضا سکوت تصویربردار، نیما حسندوست تدوینگر و سیامک نیازی صدابردار فیلم هستند.
    
فروشی نیست: به کارگردانی زنده‌یاد سیف‌اله داد به نوعی اعتراض فیلمساز نسبت به حمله مغول‌ها به ایران است و اینکه در مورد جنایت‌ها و غارت این قوم مطالب زیادی گفته شده، اما هیچ اشاره‌ای به آتش زدن فرش‌های ایرانی در تاریخ وجود ندارد. داستان فیلم به رابطه زن و مردی می‌پردازد که مرد برای ازدواج با زن تلاش می‌کند. بیشتر تمرکز تصاویر این فیلم بر آتش گرفتن فرش قرار گرفته است. حسین اسکندری و مینا راستی بازیگران، محمد داودی تصویربردار، فرهاد ویلکیجی طراح صحنه و لباس و رضا رستگار طراح جلوه‌های ویژه فیلم هستند.
              
فرمایش آقا سیدرضا: اثری از مجتبی راعی با تصویربرداری حسین جعفریان، تدوین نیما حسندوست و بازی ملیکا جانثاری، حسین مقیمی و رمزعلی دادور است که روایت مردی به نام سیدرضا روایت می‌کند که سفارش بافت یک فرش را به مردی ایلیاتی داده است. اما زمانی که به روستا می رسد، دختری که پس از فوت مادرش فرش را به اتمام رسانده حاضر به تحویل دادن فرش نیست.
    
شازده کوچولو: انیمیشنی از نورالدین زرین کلک و به عبارتی متفاوت‌ترین اثر این مجموعه است. به این خاطر که به صورت پویانمایی ساخته شده و پیوندی میان شخصیت کتاب "شازده کوچولو" با فرهنگ ایرانی برقرار کرده است. این فیلم به بافته شدن فرش پرنده و جادویی می‌پردازد که شازده کوچولو را به سیاره‌اش می‌رساند و در ادامه خیال‌پردازی این شخصیت کل سیاره‌اش فرش می‌شود. تمامی امور فنی این فیلم را زرین کلک برعهده داشته است.
    
فرش، اسب، ترکمن: توسط خسرو سینایی ساخته شده است. این فیلم که بر اساس طراحی صحنه و لباس سمیرا سینایی ساخته شده، روایتی آهنگین و نمادین از فعالیت چند دختر ترکمن است که هنگام بافت فرش آواز می‌خوانند و مراحل مختلف تولید فرش را انجام می‌دهند. در این فیلم اشاره‌هایی به خاستگاه نقش و نگارهای فرش عشایری دارد که بسیاری از آنها بر اساس فرهنگ و موسیقی و طبیعت اطراف‌شان شکل می‌گیرد. جعفر علیان صدابردار و محمدرضا دلپاک صداگذار فیلم هستند.
    
فرش و زندگی: ساخته بهمن فرمان‌آرا روایتی ساده از تولد، ازدواج، زندگی و مرگ ایرانی‌ها روی فرش دارد. فیلم با نمایی از نقاشی کمال الملک آغاز می شود که ناصرالدین شاه را در تالار یکی از قصرهایش نشان می دهد. دوربین روی فرشی متمرکز می شود که با دقت و زیبایی خاصی در نقاشی دیده می شود و از همان جا روایت فرمان آرا آغاز می شود. محمود کلاری تصویربردار، عباس گنجوی و بهمن کیارستمی تدوینگران، مرحوم عبادی آهنگساز و ملک جهان خزاعی طراح صحنه و لباس این فیلم هستند.
    
درخت زندگی: اثری از عباس کیارستمی است که در این مجموعه قرار دارد. کل فیلم حرکت دوربین روی یک فرش قدیمی است که همراه با این حرکت شعرخوانی و موسیقی پخش می شود. بخشی از شعر و موسیقی استفاده شده در فیلم از مجموعه آهنگ‌های "گل‌ها" انتخاب و پخش می شود و در ادامه شعر بافته شده بر حاشیه فرش نیز خوانده می شود. صداگذاری این فیلم توسط محمدرضا دلپاک انجام شده است.
    
دست آفرینی هدیه به دوست: کاری از مجید مجیدی است که روایت سفر پیرمردی قالیباف است که برای هدیه یکی از بافته‌هایش به تهران می آید. میزبان در خانه نیست و او روی فرشی که می خواهد آن را هدیه کند، نماز می خواند، غذا می خورد و استراحت می کند. در پایان، پرندگان روی بخشی از فرش می‌نشینند که نقشی از آنها وجود دارد. یونس فرزانه و بهرام شاکری بازیگران، محمد داودی تصویربردار، اصغر نژادایمانی طراح صحنه و لباس و محمدرضا دلپاک صداگذاری فیلم را بر عهده دارند.
    
فرشته و فرش: به کارگردانی داریوش مهرجویی قصه‌ای با بازی لیلا اوتادی است که در آن فرشی یکصد ساله ارایه می‌شود. دختری که تمامی خانواده خود را در بم از دست داده است، به خانه ای نزدیک منطقه زلزله زده وارد می شود و حسی درونی او را به ماندن ترغیب می کند. محمود کلاری تصویربردار، محمدرضا دلپاک صداگذار و فریال جواهری طراح صحنه و لباس فیلم هستند.
    
خاطره، خاطره: ساخته ای از سیدرضا میرکریمی است. این فیلم داستان مردی را بیان می کند که همراه دختر خردسال خود به یکی از شهرهای کویری برای ملاقات با خانواده اش می رود. او به اجبار دوربین هندی‌کم خود را در اختیار دخترش قرار می‌دهد تا از اهالی خانواده و این دیدار تصویربرداری کند و نگاه دوربین در بسیاری از صحنه به فرش‌های موجود در خانه است. حمید خضوعی ابیانه تصویربردار، حسن و نیما حسندوست تدوینگران و محمدرضا دلپاک صداگذار فیلم هستند.
    
کپی برابر اصل نیست: اثری از محمدرضا هنرمند است که در آن رضا کیانیان نقش اصلی را ایفا می کند. مردی که در کشور چین یک کارگاه بسیار بزرگ تولید فرش راه اندازی کرده، دنبال جلب نظر یکی از اساتید قدیمی و هنرمند قالیبافی است که در یکی از شهرهای کویری کشور زندگی می کند. فیلم بر این مسئله تاکید دارد که فرش ایرانی حاصل فرهنگ و ذوق اهالی این سرزمین است و تولید آن در نقاط دیگر جهان امکانپذیر نیست.
    
این مجموعه توسط هنرنمای پارسیان به تازگی وارد شبکه نمایش خانگی شده است. 

منبع: خبرگزاری مهـــــر