انجمن علمی فرش ایران

گزارش دو همایش فرش در شهر بیرجند

گزارش اختصاصی طره از چهارمین همایش ملی دانشجویان و دانش‌آموختگان فرش دستباف ایران و همایش ملی فرش دستباف خراسان جنوبی

برگزاری همایش فرش در بیرجند

پس از چهار سال چهارمین همایش ملی دانشجویان و دانش‌آموختگان فرش دستباف ایران در بیرجند برگزار شد. همزمان با این همایش اولین همایش ملی فرش دستباف خراسان جنوبی نیز در دانشگاه بیرجند برگزار شد.

به گزارش طره؛ آیین گشایش این دو همایش با حضور رییس مرکز ملی فرش ایران، رییس انجمن علمی فرش ایران، فرماندار بیرجند و شمار فراوانی از دانشجویان، دانش‌آموختگان و استادان رشته فرش دستباف در محل تالار ولایت دانشگاه بیرجند و با قرائت پیام وزیر علوم، تحقیقات و فناوری برگزار شد.

 پیام وزیر علوم به همایش فرش در بیرجند
به گزارش طره، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در پیامی به چهارمین همایش دانشجویان و دانش‌آموختگان فرش کشور در بیرجند، بر نقش تحول‌آفرین این گروه تأکید کرد.

محمد فرهادی در پیام خود که توسط معاون فرهنگی دانشگاه بیرجند قرائت شد آورده است: برگزاری چهارمین همایش ملی دانشجویان و دانش‌آموختگان فرش کشور و اولین همایش ملی فرش دستباف خراسان جنوبی را در تاریخ چهارم و پنجم آذرماه سال ۱۳۹۴ در شهر فرهنگی و دانشگاهی بیرجند به‌تمامی شرکت‌کنندگان و دست‌اندرکاران گرامی صمیمانه تبریک می‌گویم.

فرش دستباف ایران هنری است دیرآشنا، پویا و پایا که ظرافت تصویر را با دقت معنا درهم‌آمیخته و آمیزه‌ای از زیبایی نگاره‌ها و عمق معنا را به نمایش می‌گذارد و صناعتی است زنده و کارآمد که از دیرباز با زندگی مردمان این آب‌وخاک پیوند خورده و چشم جهانیان را به خود خیره ساخته است.

این آیینه تمام نمای هویت تاریخی میهن اسلامی نه‌تنها از منظر هنری و زیبایی‌شناسی اهمیت دارد بلکه به لحاظ فرهنگی معرف تمدن زنده و استوار ایرانیان بوده و به‌عنوان میراثی کهن همچنان در عرصه اقتصاد و صادرات غیرنفتی نقش‌آفرینی کرده و از منظر اشتغال‌زایی نیز درخور توجه است و به‌ویژه در شرایط کنونی کشور می‌تواند در حوزه اقتصاد مقاومتی قابل‌اتکا و عنایت باشد.

جمع شدن ویژگی‌هایی چنین متنوع و غنی از جنبه‌های فرهنگی هنری گرفته تا اجتماعی و اقتصادی در یک محصول بومی و ملی، دلیل کافی برای پرداختن عالمانه و پژوهشگرانه به این یادگار نیاکان دلسوز و هنرمندان خوب این مرزوبوم است.

مایه بسی خرسندی است که به همت انجمن علمی فرش ایران که فعالیت‌های مناسبی را تاکنون انجام داده، دانشجویان و دانش‌آموختگان و پژوهشگران و استادان این رشته ایرانی از سراسر کشور گردهم می‌آیند تا توانمندی‌ها و آخرین یافته‌های علمی، پژوهشی و هنری خود را در معرض داوری قرار دهند و به تبادل‌نظر در این عرصه بپردازند.

اینک که دو دهه از دانشگاهی شدن رشته فرش می‌گذرد، بیش از هر زمان دیگری امید می‌رود دانشجویان و دانش‌آموختگان کارآزموده این رشته نقش تحول‌آفرین و امیدبخش خود را ایفا کنند و دورانی تازه را برای این هنر صناعی رقم زنند؛ و از همه استادان، پژوهشگران، دانش‌آموختگان و دانشجویان این رشته انتظار می‌رود که با همتی مضاعف و تلاشی دوچندان دل درگرو ارتقا این هنر افتخارآفرین سپرده و با همکاری مسئولان و نهادهای ذی‌ربط آن را به جایگاه جهانی درخور ملت ایران بازگردانند.

لازم است تا از همه دستگاه‌های ملی و محلی به‌ویژه دانشگاه بیرجند و انجمن علمی فرش ایران که در عملی شدن این حرکت اصولی و برگزاری همایش دریکی از قطب‌های تولید فرش کشور-خراسان جنوبی- مساعدت نموده‌اند، سپاسگزاری نموده و تمامی دانشجویان و دانش‌آموختگان و پژوهشگران را به جدیت بیشتر و بهره‌گیری شایسته از این فرصت مناسب فراخوانم.

ایجاد تحول در هنر سنتی فرش دستباف با نگاه علمی ضروری است

به گزارش طره، رییس مرکز ملی فرش ایران در آیین گشایش این دو همایش گفت: نگاه علمی به هنر سنتی فرش دستباف ضروری است و باید با این رویکرد به کمک دانش روز در هنر فرش‌بافی کشور تحول ایجاد کرد.

حمید کارگر افزود: باید میان بخش سنتی هنر- صنعت فرش با مراکز دانشگاهی پیوند علمی ایجاد کرد تا این هنر-صنعت به کاستی‌های کنونی خود را برطرف کند و اعتلای جایگاه بیابد.

وی اضافه کرد: در استان‌هایی مانند خراسان جنوبی که با مشکل خشک‌سالی روبرو هستند، تقویت هنر-صنعت فرش‌بافی اقدامی در چارچوب تحقق اقتصاد مقاومتی، ایجاد اشتغال، کمک به امنیت پایدار منطقه و نیز عاملی برای تثبیت جمعیت در مناطق مرزی خواهد بود.

کارگر گفت:  نبود تبلیغات هوشمندانه و مناسب در حوزه فرش، فقدان بسته‌بندی شایسته برای عرضه فرش دستباف، کاستی در ارائه شناسنامه فرش، ضعف در واگویی قصه‌ها و افسانه‌های پنهان در پشت نقش‌مایه‌ها و طرح‌های فرش ایرانی و مسائلی ازاین‌دست را با نگاه بین‌رشته‌ای دانش‌آموختگان فرش می‌توان جبران کرد.

رییس مرکز ملی فرش ایران اضافه کرد: مرکز ملی فرش ایران به‌عنوان متولی این هنر-صنعت آماده است تا با همراهی و پیشگامی دانش‌آموختگان این رشته برای رفع نواقص اقدام کند.

وی، تأمین منابع مطالعاتی و فراگیر شدن تألیف و ترجمه درباره فرش را ضروری دانستن و خواستار همراهی دانشگاهیان با مرکز ملی فرش ایران در این زمینه شد.

کارگر با ارائه گزارشی کوتاه از فعالیت‌های مرکز ملی فرش ایران در حوزه‌های آموزشی و پژوهشی، از به انجام رسیدن بیش از ۶۰ طرح پژوهشی در مرکز متبوعش در دهه گذشته خبر داد که حاصل این پژوهش‌ها در دسترس علاقه‌مندان قرار دارد.

وی افزود: مرکز ملی فرش ایران دوره‌های متعدد آموزشی را برای ارکان مختلف زنجیره فرش دستباف در استان‌های مختلف ارائه کرده است که باید از توان دانش‌آموختگان فرش برای تدریس این دوره‌ها استفاده کرد.

رییس مرکز ملی فرش ایران گفت: تصمیم داریم امسال در اصفهان به‌صورت آزمایشی دوره ویژه برای دانش‌آموختگان فرش برگزار کنیم تا در آینده از آنان، به‌عنوان ناظران مجموعه دوره‌های آموزشی مرکز ملی فرش ایران استفاده شود.

کارگر خراسان جنوبی را یکی از قطب‌های نامدار فرش دستباف دانست و گفت: این هنر- صنعت در خراسان جنوبی به تصحیح برخی فرایندها و گام گذاشتن در مسیر بهبود نیازمند است.

وی افزود: فرش دستباف شهرهای مود و قهستان خراسان جنوبی به ثبت ملی رسیده‌اند و فرش نیز امسال ثبت ملی خواهد شد. همچنین در تلاش هستیم تا سال آینده فرش مود را به ثبت جهانی برسانیم.

تلاش برای حفظ اعتبار فرش خراسان جنوبی

به گزارش طره، فرماندار شهر بیرجند با بیان اینکه نزدیک به ۵۰ هزار بافنده فرش در استان وجود دارد، گفت: باید فرش را بتوانیم با علم و اندیشه که حاصل محیط دانشگاهی است به روندهای اوج خود بازگردانیم.

علی ناصری در چهارمین همایش ملی دانشجویان و دانش‌آموختگان فرش دستباف ایران با بیان اینکه فرش پایه زندگی انسان‌ها در گذشته بوده است، اظهار داشت: هنر- صنعت فرش امروز یکی از ارکان زندگی مردم این منطقه است.

وی گفت: ضمن اینکه فرش وسیله‌ای برای گذران زندگی است وسیله‌ای برای انتقال نمادها نیز است و یادآور بعضی از خاطرات ملی کشور است.

فرماندار شهر بیرجند افزود: در گذشته فرش بیرجند و شهر مود برندهای این منطقه بودند و اکنون نیز این فرش‌ها در کشور شناخته شده هستند.

ناصری ادامه داد: امیدواریم این همایش به توسعه علم و دانش کمک کند و راهکارهایی برای مشکلات فرش که در این منطقه وجود دارد باشد.

دائره‌المعارف فرش ایران در بنیاد دانش‌نامه نگاری گردآوری‌ شده است

به گزارش طره، رییس انجمن علمی فرش ایران گفت: رسالت انجمن علمی فرش کشور، انجام کارهای علمی مرتبط با این هنر اصیل ایرانی است که دراین‌ارتباط بیش از دو هزار صفحه مطلب علمی با عنوان دائره‌المعارف فرش در بنیاد دانش‌نامه نگاری ایران جمع‌آوری‌شده است.

امیرحسین چیت‌سازیان در آیین گشایش همایش ملی فرش دستباف خراسان جنوبی و چهارمین همایش ملی دانشجویان و دانش‌آموختگان فرش دستباف ایران در بیرجند افزود: از اوایل سال ۹۵ این دائره‌المعارف به‌عنوان یک سند علمی به دانشگاهیان و محققان و سایر علاقه‌مندان به صنعت فرش دستباف ارائه خواهد شد.

وی از تصویب رشته کارشناسی ارشد فرش با سه گرایش تحصیلی خبر داد و افزود: این خواسته دانشجویان در سه گردهمایی گذشته فرش بود که محقق شد و امیدواریم در آینده شاهد ارتقا بیشتر رشته فرش دستباف در ایران باشیم.

وی اظهار کرد: در بحث آموزش و پژوهش این انجمن، کارگاه‌های آموزشی مختلفی را برگزار کرده است که این کارگاه‌های آموزشی ادامه خواهد یافت.

وی یادآور شد: یکی از مشکلات توسعه آموزش عالی ایران این است، فارغ‌التحصیلان دانشگاهی به دنبال کارهای تولیدی نیستند، اما دانشگاه بیرجند با ارائه رشته‌های علمی – کاربردی، در این زمینه موفق بوده است.

وی اظهار کرد: در استان‌های دیگر روستاییان به شهر مهاجرت کرده‌اند که این مسئله سبب فراموش‌شدن هنرهای بومی‌شده، درحالی‌که در خراسان جنوبی هنرهای سنتی هنوز وجود دارد و با حمایت از روستائیان، می‌توان این هنرها را تقویت کرد.

وی یادآور شد: باید توسعه روستایی، محور پیشرفت خراسان جنوبی قرار گیرد و انجمن علمی فرش ایران آماده است در حد توان، با مسئولان استانی در این خصوص هم‌فکری کند.

چیت‌سازیان بیان کرد: شرکت شرق بیرجند یکی از قدیمی‌ترین شرکت‌های بزرگ خصوصی فرش در دوره قاجار بود و بعدها افراد مختلفی در این زمینه فعالیت کردند و طراحان بزرگی چون سعدی و دکتر زمانی نقش‌های مختلفی را با ظرافت‌های مختلف ایجاد کردند و این نشان از وجود ذوق و خلاقیت در مردم استان است.

توانمندی دانشگاه‌ها را به سطح زندگی مردم بیاوریم

به گزارش طره، معاون دانشگاه بیرجند بر لزوم حل مشکلات با رویکرد تحقیقاتی توسط دانشگاه تأکید کرد و گفت: باید با تعاملات دوجانبه توانمندی دانشگاه‌ها را به سطح زندگی مردم بیاوریم.

محمدعلی بهدانی در چهارمین همایش ملی دانشجویان و دانش‌آموختگان فرش دستباف ایران با بیان اینکه در آستانه ۴۰ سالگی دانشگاه بیرجند هستیم، اظهار داشت: این دانشگاه ۴۰ سال پیش و به پشتوانه مراکز آموزش عالی تأسیس شد.

وی با بیان اینکه دانشگاه بیرجند امروز یک نهال تنومند و باروری شده است، گفت: این دانشگاه به نسبت شاخص‌های کیفی حرف‌های زیادی را در کشور برای گفتن دارد.

بهدانی اضافه کرد: باید از دانشگاه مسئولیت بخواهیم تا تحقیق انجام دهد و مشکلات بسیاری را با رویکرد تحقیقاتی حل کند.

وی با بیان اینکه دانشگاه سرمایه نظام است، تصریح کرد: سرمایه کلانی که نظام در بخش‌های مختلف ایجاد کرده باید سبب رشد توسعه و ارتقای زندگی مردمان این منطقه شود.

معاون دانشگاه بیرجند خاطرنشان شد: باید با تعاملات دوجانبه توانمندی دانشگاه‌ها را به سطح زندگی مردم بیاوریم.

گشایش نمایشگاه آثار دانشجویی

به گزارش طره، در انتهای آیین گشایش این دو همایش که با پیام وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز همراه بود، نمایشگاه آثار راه یافته به بخش نمایشگاه نیز گشایش یافت و مورد بازدید حاضران قرار گرفت. در این نمایشگاه از مجموع ۲۸۳ اثر رسیده به دبیرخانه چهارمین همایش ملی دانشجویان و دانش‌آموختگان فرش دستباف ایران ۱۱۱ اثر در ۱۰ بخش به نمایش در آمد. بخش‌های نمایشگاه شامل طراحی، رنگ و نقطه کامپیوتری، رنگ و نقطه سنتی، پروژه نهایی کارشناسی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، پوستر مقالات منتخب، بافت، مرمت، رنگرزی و دانشجوی نمونه فرش بود.

گفتنی است همزمان با این نمایشگاه مجموعه‌ای از آثار کاریکاتور فخرالدین دوست‌محمد دانش‌آموخته رشته فرش با موضوع فرش نیز به نمایش گذاشته شد.

برگزاری دو کارگاه آموزشی

به گزارش طره، همزمان با این همایش دو روزه دو کارگاه آموزشی نیز برگزار شد که علاقه‌مندان با ثبت‌نام قبلی در این کارگاه‌ها نیز شرکت داشتند. کارگاه آموزشی تخصصی «چگونه یک مدل کسب‌وکار فرش طراحی کنیم؟» با تدریس آقای حسین خصاف مفرد در روز اول همایش و کارگاه آموزشی مهارتی «اصول طراحی ترنج در قالی (طراحی ساختار و چیدمان اجزا)» با تدریس آقای ابوالقاسم نعمت شهربابکی در روز دوم همایش برگزار شد. شرکت‌کنندگان در کارگاه‌های آموزشی ارزیابی مثبتی از هر دو کارگاه داشتند که میزان رضایت از کارگاه روز دوم به‌مراتب بیشتر و مثبت‌تر بود.

برگزیدگان چهارمین همایش ملی دانشجویان و دانش‌آموختگان فرش دستباف ایران

به گزارش طره، از مجموع آثار راه یافته به نمایشگاه آثار مطابق نظر هیئت‌داوران همایش در بخش‌های مختلف از افراد زیر با اهدای لوح تقدیر، تندیس جشنواره و جایزه نقدی تقدیر و قدردانی شد:

چهارمین همایش دانشجویان و دانش‌آموختگان فرش به روایت آمار

به گزارش طره، چهارمین همایش ملی دانشجویان و دانش‌آموختگان فرش دستباف ایران نسبت به دوره قبل خود ازنظر کمی و تعداد بخش‌های مسابقه رشد قابل‌توجهی داشت. در این دوره نسبت به دوره گذشته حجم آثار رسیده به دبیرخانه همایش رشدی بیش از ۳۰۰% داشت و همچنین ۴ بخش رقابتی افزون بر دوره قبل در این دوره قرار داشت. این گزارش نشان می‌دهد بیشترین حجم آثار مربوط به بخش طراحی و کمترین حجم آثار مربوط به بخش رنگرزی و مرمت است. همچنین در مقایسه با دوره گذشته بخش بافت بیشترین رشد را در کمیت آثار دارد.

آثار رسیده به تفکیک هر بخش به شرح زیر است:

به گزارش طره، در چهارمین همایش، دانشجویان و دانش‌آموختگان فرش از ۲۳ دانشگاه مشارکت داشتند که مشارکت ۵ دانشگاه نسبت به سایرین جدی‌تر بود. میزان مشارکت دانشجویان و دانش‌آموختگان از دانشگاه‌های مختلف به شرح زیر است:

تفکیک میزان مشارکت «دانشجویان» و «دانش‌آموختگان» فرش در همایش

این گزارش نشان می‌دهد ۲۱۲ دانشجو و دانش‌آموخته فرش با ۲۸۳ اثر در بخش‌های مختلف همایش شرکت داشتند.

به گزارش طره، در همایش چهارم نسبت مشارکت خانم‌ها نسبت به آقایان بسیار معنی‌دار بود و کثرت خانم‌ها نسبت به آقایان محسوس و قابل‌بررسی است. این گزارش نشان می‌دهد ۷۴% میزان مشارکت برای خانم‌ها بوده که شرح آن به‌قرار زیر است.