دوفصلنامه علمی گلجام

در این مقاله ابتدا انواع روشهای سر راست کنی را با استفاده از روشهای پیمایشی توصیف،‌و ویژگیها و ابزار و تجهیزات به کار رفته در آنها را تشریح خواهیم کرد. جهت اجرای این امر، حجم کامل جامعه آماری در سطح استان های اصفهان و آذربایجان شرقی بازدید شد و تعداد ۳۳ کارگاه براساس توزیع نرمال در استان تهران از حجم آماری انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت میزان پراکندگی این روشها در مناطق مختلف مورد مقایسه و داوری قرار گرفته است

بررسی عیوب مختلفی که در طی مراحل بافت در قالی های شهرستان کاشان ایجاد می شود، نشان می دهد که مهم ترین عیوب این قالی ها عبارت است از کجی قالی،‌بالازدگی و پایین زدگی،‌ترنج دار شدن و غلط بافی نقشه قالی، افزایش مهارت های قالیباقان تاثیر زیادی در کاهش میزان عیوب قالی خواهد داشت. توصیه های آموزشی قالیبافان به منظور کاهش این عیوب شامل شناخت دار و ابزار قالیبافی،‌کیفیت مواد اولیه و تناسب آنها، اجرای صحیح گلیم بافی،‌پوددهی و دفتین زدن است.

در این تحقیق تکنیک بافت سه نمونه از دست بافت های کمیاب ایل قشقایی را بررسی کرده ایم. در دو نمونه اول به شباهت و تفاوت ساختار بافت هر کدام از آنها یعنی شیشه در مه بافی و ایی بافی (دو لایه بافی) اشاره کرده ایم. تشابه این دو بدین گونه است که هر دو دست بافته ای است داری،‌ تخت باف از نوع پودکشی،‌ و تار نما که در چله کشی آنها از دو رنگ متضاد استفاه می شود و تفاوت آنها در این است که شیشه در مه یک لایه بود در حالی که ایی دو لایه است. در چله کشی شیشه در مه تارهای رو یکدست تیره و زیر رنگ روشن استفاده می شود در صورتی که تارهای ایی یک به یک تیره و روشن است. وارونه چین بافی سومین نوع تخت باف از نوع پود پیچی بوده که شباهت زیادی با رندکافی(ورنی بافی) دارد اما به لحاظ استفاده از تکنیک خاص نقوش مورد استفاده،‌ ظریف بافته می شود.

با بررسی استانداردهای موجود جهت اندازه گیری خواص فرش، مشخص شد که در طی عملکرد پیشنهادی آن ها، به رفتار فرش تحت بارگذاری در حالت دینامیک و لحظه به لحظه توجه نمی شود بلکه رفتار فرش پس از بارگذاری بررسی می گردد. جهت بررسی رفتار دینامیکی فرش تحت بارگذاری از دستگاه اینسترون استفاده شد. با اضافه کردن تجهیزاتی به این دستگاه، صحت کار آن با بارگذاری روی مواد مختلف مشخص گردید. پس از بافت نمونه هایی از فرش دستباف با رج شماری های سی، چهل، پنجاه، شصت و هفتاد با خصوصیات معین، بارگذاری روی نمونه ها صورت گرفت و مشخصه های منحنی های «مقاومت فشاری در طی زمان» به دست آمده، تجزیه و تحلیل شده و به نحو مقتضی با خصوصیات ساختمانی و فیزیکی فرش های دستباف و مواد اولیه مصرف شده در آن ها مربوط گردید. با محاسبه ضرایب همبستگی پیرسون، همبستگی های خطی بررسی و تجزیه و تحلیل شد. همچنین با استفاده از منحنی های بارگذاری روی مواد مختلف و مقایسه آن ها با منحنی های بارگذاری فرش دستباف، شباهت ها و تفاوت ها مشخص گردید و مقادیری جهت دست یافتن به مطلوبیت فرش پیشنهاد گردید. برخی از نتایج بدین شرح است: با افزایش تراکم فرش، میزان کاهش ضخامت بر اثر بارگذاری، میزان برگشت پذیری پرز فرش پس از بارگذاری، کار انجام گرفته روی فرش تا رسیدن به حالت فشردگی و همچنین کار پس داده شده توسط فرش کاهش می یابد، در حالی که با افزایش ضخامت فرش، برگشت پذیری فرش و کار انجام شده طی بارگذاری افزایش می یابد.

 استفاده از تصاویر سی‌تی‌اسکن اشعه X علاوه بر کاربردهای تشخیصی پزشکی، روز به روز کاربردهای جدیدتر و گسترده‌تری می‌یابد و در این میان استفاده از اشعه X میکروفوکوس که دارای کانون بسیار کوچکی در حد میکرومتر است، به‌عنوان منبع تولید اشعه X جایگاه ویژه ای دارد و این به علت ویژگی‌های خاص آن است که می‌تواند تصاویری با وضوح (رزلوشن) و تضاد (کنتراست) بالا از اجسام نرم دارای ضریب ترقیق پایین تولید کند. از آنجا که در فرش دستباف انواع مختلفی از ساختار‌های غیر اصیل ممکن است به‌کار رود که موجب افت کیفیت فرش می‌گردد و تشخیص اصالت این ساختار‌ها نیز به‌صورت بصری امکان‌پذیر نیست، در تحقیق حاضر به تشخیص ساختمان داخلی فرش دستباف به کمک تصاویر سی‌تی‌اسکن حاصل از میکروفوکوس پرداخته شده است. این تصاویر که با تبدیل رادون معکوس به دست آمده‌اند، به خوبی قادر هستند ساختار داخلی ریزباف‌ترین فرش دستباف را در حد کوچک‌ترین اجزاء آن نشان دهند و می‌توانند ابزار قدرتمندی جهت تشخیص اصالت، بررسی ساختار داخلی فرش، تأثیر عامل‌های مختلف بر آن و بسیاری کاربردهایی دیگری باشند که نیازمند بررسی دقیق ساختار داخلی فرش دستباف هستند. 

سلامتی عبارت است از رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی و سلامت روان به‌عنوان بخش مهمی از سلامت فرد تعریف می‌شود. فرسودگی شغلی مقوله‌ای است که تحت تأثیر عوامل مختلفی نظیر محیط شغلی قرار دارد. هدف از این مطالعه بررسی سلامت روانی و فرسودگی شغلی در گروهی از بافندگان فرش دستباف و مقایسه با گروه کنترل در شهرستان نایین است. این مطالعه از نوع توصیفی تحلیلی بوده و نمونه آن حدود ۲۰۰ نفر از بافندگان کارگاه‌های بافندگی و افراد گروه کنترل را تشکیل می‌دهد. گروه نمونه و کنترل از نظر سلامت روانی و فرسودگی شغلی ارزیابی شده و دو گروه با یکدیگر مقایسه شدند. ابزار این پژوهش عبارتند از: پرسشنامه سلامت روانی SCL-۹۰ برای اندازه‌گیری سلامت روانی و پرسشنامه MBI برای اندازه‌گیری فرسودگی شغلی که در تحقیقات مختلف روایی و پایایی این پرسشنامه‌ها به اثبات رسیده است. نتایج با استفاده از نرم افزار SPSS و با استفاده از روش‌های آمار توصیفی و T-Test مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد بین دو گروه در خرده‌مقیاس‌های افسردگی، اضطراب، خودبیمار‌انگاری، حساسیت بین فردی، پرخاشگری، فوبیا و روان‌پریشی تفاوت معنی‌داری وجود دارد اما در خرده‌مقیاس‌های وسواس و پارانویا تفاوت دو گروه معنی‌دار نیست (P <۰/۰۵). بر اساس نتایج این مطالعه تفاوت معنی‌داری نیز میان نمرات خرده‌مقیاس‌های فرسودگی شغلی در دو گروه وجود دارد (P <۰/۰۵). این پژوهش نشان داد که سلامت روانی و فرسودگی شغلی با یکدیگر مرتبط بوده و مشکلات روان‌شناختی و فرسودگی شغلی در بافندگان فرش نسبت به گروه کنترل بیشتر است.

فرشینه‌های اروپایی و گلیم‌های ایرانی از کاربردی‌ترین انواع منسوجاتِ تخت و بدون پرز در هر دو منطقه هستند که در ظاهر به لحاظ طرح و نقش، رنگ‌آمیزی و بافت تفاوت‌هایی دارند و کارکرد‌های خاصی را به خود اختصاص می‌دهند. بنابراین مطالعه بر روی آنها، با هدف شناسایی و تطبیق این دست‌بافته‌های ارزشمند صورت پذیرفته که می‌تواند زمینه‌هایی را برای تحول و بهبود گلیم ایرانی، با حفظ هویت هنری آن فراهم نماید. گلیم‌های ایران و فرشینه‌های اروپا به‌دلیل ویژگی‌های فرهنگی و معنوی خاص این مناطق، با اینکه از ابزار و مواد اولیه و فناوری مشابهی در بافت استفاده می‌کنند، اما دارای طرح‌ها و نقوش متفاوت و ترکیبات گوناگون رنگی و اندازه‌ها و نیز کارکرد‌های مختلفی هستند. به منظور نیل به اهداف مقاله از مطالعات کتابخانه‌ای، اسنادی بهره گرفته شد و با بررسی و تطبیق این گروه از دست‌بافته‌های ایرانی و اروپایی، به وجوه اشتراک و افتراق بسیاری دست یافتیم.

 جهت بررسی تا‌خوردگی فرش دست‌باف تحت فشار استاتیکی، نمونه فرشی آزمایشی در سه حالت مختلف تا‌خورده تحت باری معادل با ۵۰ g/cm۲ قرار گرفته و سپس به‌صورت متوالی و یکنواخت بار اعمالی به ترتیب تا ۱۰۰، ۲۰۰، ۵۰۰، ۱۰۰۰ و ۱۵۰۰ g/cm۲ افزایش می‌یابد و ضخامت آنها به‌صورت متوالی ثبت و سپس با حذف متوالی و یکنواخت بارها به ترتیب و مجدداً ضخامت نمونه فرش آزمایشی قرائت می‌گردد. با شبیه‌سازی و برازش مدل دو جزئی فشار‌پذیری de-jong بر روی نتایج حاصله، ضمن تخمین ضخامت جزء غیرقابل فشار، پارامترهای فشار‌پذیری فرش در سیستم KES-F محاسبه و مورد قضاوت قرار می‌گیرند. براساس نتایج به‌دست آمده مشخص گردید انرژی فشرده‌سازی در انحنای تا‌خورده فرش بسیار پایین بوده، درحالی‌که انرژی فشرده‌سازی در منطقه‌ای که دو لایه فرش روی یکدیگر قرار می‌گیرند بسیار بالا است. با این حال درصد جهندگی در منطقه‌ای که دو لایه فرش روی یکدیگر قرار دارند، بر خلاف منطقه انحنای تا‌خورده به میزان قابل توجهی پایین بوده که این مسئله حاکی از حساسیت و شکل‌پذیری راحت‌تر این منطقه در مقایسه با منطقه‌ای است که دو لایه فرش روی یکدیگر قرار می‌گیرند. از سویی دیگر ضخامت جزء غیرقابل فشار در منطقه‌ای که دو لایه فرش روی یکدیگر قرار می‌گیرند از سایر مناطق بررسی شده بیشتر است. در این حالت فشرده‌سازی تنها به‌واسطه فرورفتن پرز‌های لایه فوقانی در لایه تحتانی رخ می‌دهد. در حالت تخت و بدون تا‌خوردگی نیز بوم قالی فشرده نشده و صرفاً پرز‌ها تا حد امکان بر روی هم فشرده می‌شوند. در این مقاله برای توصیف رفتار تا‌خوردگی فرش دست‌باف تحت فشار استاتیکی از پدیده Domino تاخوردگی بهره گرفته می‌شود.

 این مقاله با استفاده از نمونه‌های قالی که توسط یک بافنده از مواد اولیه یکسان و کاربرد چهار نوع گره متقارن، نامتقارن، جفتی و بی‌گره بافته شده‌اند، تأثیر این گره‌ها بر خواص فیزیکی قالی شامل عرض بافت، طول نقش‌مایه‌ها، طول گره و وزن را اندازه‌گیری می‌کند. نمونه‌های بافته شده در دو روش تولید شدند. نتایج نشان می‌دهند که عرض نمونه‌های جفتی و بی‌گره پس از پایین آوردن از دار کاهش می‌یابد، در حالی‌ که کاهش عرض در نمونه‌های متقارن و نامتقارن بسیار اندک است. طول نقش‌مایه‌ها بستگی به میزان تغییر ابعاد فرش دارد و در نمونه‌هایی که تغییر ابعاد رخ داده است، ابعاد نقش‌مایه نیز تغییر کرده و در مواردی که تغییر ابعاد در فرش ایجاد نشده، نقش‌مایه‌ها نیز دست‌خوش تغییر نشده‌اند. در عین حال با بررسی کیفی نقوش ایجاد شده در چهار نمونه، تغییراتی که در اجزای نقش‌مایه به وجود آمده و از نظر وضوح نقش تفاوت‌هایی که بین نمونه‌های مختلف پدید آمده است نیز مورد بحث قرار گرفته‌اند. با بررسی طول گره مشخص شد که بیشترین طول گره مربوط به گره جفتی و کوتاه‌ترین گره مربوط به بی‌گره است. نتایج نسبت وزن خامه قالی به وزن کل فرش نشان می‌دهد که در گره‌های متقارن و نامتقارن بیش از دو سوم وزن فرش مربوط به خامه قالی است که به این ترتیب پیش بینی می‌شود در کاربردهای مکانیکی نسبت به سایر نمونه‌ها برتری داشته باشند، در حالی که نمونه جفتی کمترین نسبت خامه مصرفی را داشته و به همین دلیل می‌تواند ضعیف‌ترین عملکرد مکانیکی را از خود نشان دهد.

فرش دست‌باف یک محصول مهم تولیدی ایران است که عمدتاً با هدف صادرات تولید می‌شود و به‌دلیل جنبه‌های فوق‌العاده قوی هنری، علاقمندان زیادی در سطح جهان به‌خصوص در کشورهای غربی دارد. مؤلفه‌های هنری با آمیخته‌ای از فرهنگ، آداب، رسوم، مذهب و معماری ایرانی-اسلامی همراه با تنوع بالا در طرح‌ها و نقوش و رنگ‌ها، فرش دست‌باف ایرانی را از یک کفپوش ساده و تجاری کاملاً متمایز کرده و نام و نشان تجاری باارزشی در اذهان حک کرده است. این محصول همانند سایر تولیدات در بستر زمان و برای پاسخگویی به‌نیاز تولیدکنندگان از فن‌آوری بهره می‌برد. اگرچه ضریب نفوذ فن‌آوری در فرش با کندی قابل محسوسی رشد می‌کند. موضوع این نوشتار پیرامون استفاده از فن‌آوری در مرحله بافت از زنجیره تأمین است که با اختلاف نظر زیاد همراه بوده است. در سایر حلقه‌های زنجیره تأمین از جمله ریسندگی، چله‌کشی، رنگرزی، طراحی و نقاشی، پرداخت، تبلیغات، بازاریابی، فروش و صادرات با حساسیت‌های متفاوتی از فن‌آوری استفاده می‌شود. در این مقاله سعی می‌شود با موشکافی ابعاد موضوع و با استفاده از نظرات خبرگان به‌ویژه دست‌اندرکاران تشکل‌های تولیدی و صادراتی و دانشگاهی داخلی و خارجی (اتحادیه واردکنندگان فرش دست‌باف ایرانی در اروپا) و معاونت فن‌آوری ریاست جمهوری با انجام جلسات متعدد در وزارت بازرگانی سابق و مرکز ملی فرش، اثر استفاده از دستگاه‌های مکانیکی بافت به‌جای بافندگان مورد بررسی قرار گیرد. بدیهی است به‌دلیل تفاوت دیدگاه‌ها در این ارتباط، نگارنده با استفاده از مباحث مطرح شده در نهایت خود به‌جمع‌بندی می‌پردازد. 

بررسی مشخصات طرح و نقش قالی ایران به‌ویژه در مناطقی از جغرافیای بافت آن که طرح به‌صورت ذهنی بافته می‌شود، یکی از مهمترین امور تحقیقاتی در حوزه فرش کشور است. با دسته‌بندی، بازسازی و تعیین نسبت‌های به‌کار رفته در این طرح‌های ذهنی که طی سالیان متمادی، نسل به نسل از مادر به فرزند منتقل شده است می‌توان به شناخت، حفظ و برنامه‌ریزی برای احیای این طرح‌های اصیل کمک شایانی نمود. یکی از این دسته فرش‌ها، قالی ذهنی‌بافت ویست است که در حوزه مرکزی اصفهان و جنوب غربی خوانسار توسط عشایر کوچ‌نشینی از همدان بافته می‌شود که ۴۰۰ سال پیش از این در روستای ویست امروزی دست از کوچ‌نشینی برداشته و زندگی روستایی پیشه کرده‌اند. فرم و قالب طرح قالی ذهنی‌بافت ویست یکسان و مشخص بوده و سالیان سال است که از هر فرش به فرش دیگر با تغییراتی بسیار مختصر و با ترکیبی همسان بافته می‌شود. در این تحقیق ۵۰ نمونه از قالی‌های با متراژ بیش از ۶ متر مربع ویست که کلیه عناصر تشکیل‌دهنده طرح آن موجود بوده و قدمتی بیش از ۱۰۰ سال داشت توسط کارشناسان محلی در روستای ویست و روستاهای اطراف آن انتخاب گردید و بزرگ‌ترین ابعاد طولی و عرضی هر یک از عناصر طرح آن اندازه‌گیری شد. سپس با استفاده از نرم‌افزار‌های عددی گمانه‌های مختلف بین نسبت‌های ابعادی به‌عنوان سامانه‌های طراحی در سامان‌بندی قالی ویست استخراج شد و مورد قضاوت قرار گرفت. بر این اساس مشخص شد که ۱۶ سامانه تک‌بعدی است که به‌صورت ذهنی و کاملاً دقیق در بافت قالی توسط بافنده بدون کمک هرگونه نقشه‌ای رعایت می‌شده است. همچنین بافنده ذهنی‌بافت قالی ویست در هنگام بافت و به‌صورت ذهنی برای ۵ نسبت مشخص بین عناصر طرح ویست محدوده‌ای را متناسب با سایر اجزاء رعایت می‌کرده است. این بررسی‌ها نشان داد که ۶ گمانه دیگر محققان در خصوص وجود نسبت و سامانه‌ای مشخص بین عناصر طرح قالی‌های ذهنی‌بافت ویست صحیح نیست. اگرچه این احتمال وجود دارد که با تعیین نسبت‌های دو‌بعدی بین عناصر طرح بتوان به آشکار شدن جایگاه این سامانه‌ها نیز کمک نمود. نسبت‌های به‌دست آمده برای سامان‌بندی قالی‌های ویست در این تحقیق به‌صورت دسته‌بندی شده و به تفکیک ارائه گردیده است.

قالی ایران از جمله گرانبهاترین و کاربردی‌ترین هنرهای بشری است که از دیرباز معرف فرهنگ و توانایی ایرانیان بوده است. این دستبافته فاخر طی اعصار در معرض آسیب‌ها و مخاطراتی قرار داشته که گاه منجر به نابودی نمونه‌هایی از آن شده است. در این مسیر، افرادی گاه برای امرار معاش و گاهی از سر هنردوستی دست به مرمت و بازسازی قالی‌های آسیب‌دیده زده‌اند. با این حال همیشه این مرمت‌ها صحیح و علمی نبوده و بعضاً عدم شناخت صحیح آسیب، عوامل آسیب‌رسان و دلایل ایجاد آن، عدم مهارت لازم در مرمت قالی منجر به تسریع نابودی قالی گردیده است. در پژوهش توصیفی-تحلیلی حاضر که به دو روش میدانی و کتابخانه‌ای صورت گرفته است، آسیب‌ها، میزان آسیب‌دیدگی و سطح‌بندی آسیب‌ها در قالی ایران مورد مطالعه قرار گرفته است. به‌همین منظور، ابتدا عوامل آسیب‌رسان اصلی، انسانی- فیزیکی- جانوری (زیستی)- شیمیایی، بررسی شده و سپس به سطح‌بندی آسیب‌ها، شامل پرزی، گره‌ای، پودی وتاری پرداخته شده است. در ادامه گروه‌بندی آنها به دسته‌های درون‌ساختاری، برون‌ساختاری و جنبی انجام گرفته است که نسبت به پژوهش‌های پیشین جزئی‌نگرتر بوده و در عین حال شیوه‌ای نوین در تقسیم‌بندی آسیب‌ها است. در ادامه در بررسی‌های میدانی برخی آسیب‌ها در هر سه گروه درون‌ساختاری، برون‌ساختاری و جنبی به همراه ذکر دلایل ایجاد آن آسیب ارائه گردیده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که بسیاری از آسیب‌های درون‌ساختاری مربوط به مرحله پیش از بافت و حین بافت است و با درک صحیح از عامل آسیب‌رسان و همچنین نوع و سطح آسیب می‌توان راهکار مناسب مرمتی را بدون مخدوش کردن اصالت‌ها ارائه کرد.

یکی از مرسوم‌ترین شیوه‌های صادرات و انبار‌داری فرش دست‌باف نگهداری آنها به‌صورت تا‌خورده بر روی یکدیگر است. تاخوردگی فرش دست‌باف به آن جهت که فرش از حالت پایدار خود خارج می‌گردد با افزایش زمان نگهداری می‌تواند سبب ایجاد آسیب‌های جدی و بعضاً جبران‌ناپذیری به فرش دست‌باف شود. در این تحقیق نمونه فرشی آزمایشی در حالت تاخورده تحت باری معادل با g/cm۲۵۰ قرار گرفته و سپس بار اعمالی به‌صورت متوالی و یکنواخت به‌ترتیب تا ۱۰۰، ۲۰۰، ۵۰۰، ۱۰۰۰ و g/cm۲۱۵۰۰ افزایش می‌یابد و در هر مرحله تصویر دیجیتالی ریخت تاخوردگی فرش به‌صورت متوالی ثبت می‌شود و سپس با حذف متوالی و یکنواخت بارها به‌ترتیب، مجدداً تصویر دیجیتالی ریخت تاخوردگی فرش ثبت می‌گردد. تصویر به‌دست آمده با استفاده از نرم‌افزار‌های کامپیوتری مورد تحلیل قرار گرفته تا از این طریق بتوان نسبت به شناسایی و تعیین ریخت‌شناسی انحنای تاخوردگی فرش دست‌باف تحت فشار استاتیکی اقدام نمود. با ریخت‌شناسی انحنای تاخوردگی فرش دست‌باف در حین بارگذاری و باربرداری متوالی می‌توان پیش‌بینی‌های مناسبی را برای انبارداری و بسته‌بندی فرش‌ها ارائه نمود. بر اساس این تحقیق مشخص گردید که فضای خالی داخل انحنای تاخوردگی در هنگام بارگذاری هم‌زمان در ناحیه فوقانی انحنای تاخوردگی کاهش و در ناحیه تحتانی انحنای تاخوردگی افزایش می‌یابد. این تغییرات در هنگام بار‌برداری به‌صورت هم‌زمان و با شدت بسیار کمتر و به‌صورت عکس تکرار می‌گردد. بیشترین تغییرات در فضای داخلی انحنای تاخوردگی که مهمترین عامل در تعیین ریخت این انحنا است در g/cm۲۵۰۰ رخ می‌دهد که به‌نظر می‌رسد متناسب با مشخصات بافت هر فرش شامل رج‌شمار، جنس مواد اولیه، نوع گره و غیره متغیر باشد. فضای خالی داخل انحنای تاخوردگی فرش دست‌باف پس از حذف فشار‌ها و برگشت به حالت اولیه تقریباً ۹ برابر کمتر از هنگامی است که فرش در ابتدا تا می‌خورد. این تحقیق همچنین نشان داد که فرش‌های انبار شده به‌صورت تاخورده در صورتی که ارتفاع چینش فرش‌ها بر روی یکدیگر تغییر نکند به‌مراتب کمتر از زمانی آسیب می‌بیند که ارتفاع فرش‌ها دائماً کم شده و نیروی اعمالی به فرش‌ها تغییر می‌کند. ضمن آنکه احتمال ریزش فرش‌ها به دلیل ناپایداری طول انحنای تاخوردگی در هنگام بارگذاری به‌مراتب بیشتر از زمان باربرداری است. در این تحقیق همچنین ارتفاع انحنای تاخوردگی، طول انحنای تاخوردگی و فضای خالی داخل انحنای تاخوردگی بررسی و اندازه‌گیری شده است.

عملیات مرمت قالی، در وضعیت نشسته بر روی زمین و با استفاده از ابزارهای ساده انجام می‌شود. به‌منظور بهبود وضعیت نشستن مرمتگران قالی ایران و کاهش مشکلات ارگونومیک آن‌ها، همچنین اصلاح وضعیت اتصال قالی آسیب‌دیده به چارچوب، مطالعه‌ای در سه فاز روی 72 مرمتگر از 12 کارگاه مرمت در شهر شیراز و نحوۀ کار و ابزار آن‌ها صورت گرفت. در فاز اول، علائم اختلالات اسکلتی ـ عضلانی مورد مطالعه قرار گرفت. در فاز دوم، نحوۀ اتصال قالی به تکیه‌گاه، حین مرمت بررسی شد. در فاز سوم، بر اساس یافته‌ها و نیازهای جامعۀ هدف، ایستگاه کاری مناسبی که هر دو هدف فاز اول و دوم را هم‌زمان دارا باشد، طراحی شد. نتایج فاز اول نشان داد که بیشترین ناراحتی‌ها و شکایات، به‌ترتیب مربوط به زانوها، پشت و کمر است. چنین نتیجه‌گیری شد که اقدامات اصلاحی می‌باید بر روی حذف وضعیت نامطلوب نواحی یادشده از طریق طراحی و ساخت ایستگاه کاری متمرکز شود. نتایج مطالعه در فاز دوم مشخص کرد شیوۀ به‌کارگیری برخی از ابزار مرمت حین مداخلۀ مرمتی می‌تواند موجب ایجاد آسیب به قالی و مرمتگر گردد. در فاز سوم مطالعه، بر اساس ابعاد بدنی مرمتگران ایرانی و نوع اتصال صحیح قالی به تکیه‌گاه جهت مرمت، ایستگاه کاری طراحی و ساخته شد. ارزیابی وضعیت کار، قبل و بعد از مداخله بررسی شد و امتیاز نهایی در هر دو حالت باهم مقایسه گردید. نتایج نشان داد که کار بر روی میز ساخته‌شده، وضعیت تنه و پاها را بهبود و حالت ساعد و بازو را بدتر کرده است. این موضوع مؤثربودن اقدام اصلاحی را آشکار نمود. ازسویی، استفاده از بازوهای سراسری برای چفت‌کردن قالی روی تکیه‌گاه، از ایجاد آسیب جدید به قالی جلوگیری نمود.