خانم آرزو سلطانی نژاد، آقای حمید فرهمند بروجنی، آقای تورج ژوله،
دوره 6، شماره 17 - ( پاییز و زمستان 1389 )
چکیده
قالی ارمنی‌باف، قالی‌ای است که پس از سکونت ارمنیان در مناطقی از ایران در عهد شاه عباس صفوی تا به امروز، توسط ایرانیان ارمنی با حفظ ویژگی های اصیل قالی ایرانی و تحت تأثیر فرهنگ قالیبافی قدیم ارمنستان بافته می‌شود. ارمنیان با ایرانیان رابطه‌ای بسیار کهن و ریشه‌های مشترک فرهنگی بسیار دارند. این اشتراکات فرهنگی در ابعاد مختلف زندگی، از جمله در هنرهای ایشان، نمود پیدا کرده است. هنر قالیبافی نیز پیش از ورود ارمنیان به ایران (در عهد صفوی) در بین اقوام ایرانی و ارمنی رواج داشته است. به نظر می رسد که قالی ارمنی‌باف بیش از حفظ ویژگی‌های قالی ارمنستان، نمایانگر فرهنگ اصیل قالیبافی ایرانی است. برای بررسی این فرضیه در پژوهش حاضر ، مطالعه تطبیقی میان این دو نوع قالی از نظر طرح، رنگ و ویژگی‌های بافت، با هدف یافتن اشتراکات، تفاوت‌ها و تأثیرات متقابل آنها ضروری ست. روش پژوهش کاربردی و شیوه جمع آوری اطلاعات کتابخانهای و میدانی (مصاحبه) است. در تحلیل داده‌ها نیز از روش توصیفی- تطبیقی بهره گرفته شده است.
خانم مریم سلطانی گوکی، دکتر مهدی کشاورز افشار،
دوره 12، شماره 29 - ( بهار و تابستان 1395 )
چکیده
عناصر و موتیف‌های فرانسوی سال‌ها پیش از طریق گچبری در بناها و ساختمان‌ها وارد هنر ایران شدند. از طرفی هم ورود کارت‌پستال‌ها، جعبه‌های شکلات و ...، که حاوی نقوش و عناصر فرنگی بودند، در نقوش فرش نیز تأثیر گذاشتند. اما در دوره گوبلن کرمان، با تقاضای آمریکا مبنی بر استفاده از نقوش گلفرنگ و گوبلن فرانسه، ساختار و عناصر فرش کرمان تحت تأثیر فرشهای آبوسن و ساوونری قرار گرفت. در این مقاله سعی شده است با مطالعه بر روی این دو گونه فرش نحوه ارتباط نقوش فرش فرانسه و دوره گوبلن کرمان بیان شود و با مقایسه طرح‌ها و نقوش، شباهت‌ها و تفاوت‌ها مشخص شود که تا چه حد فرش کرمان از فرش فرانسه تأثیر گرفته است؟ آیا طراحان به کپی‌برداری از طرح‌ها میپرداختند؟ یا این‌که طرح‌ها را تلفیق میکردند؟ بنابراین برای یافتن نتیجهای دقیق 65 نمونه نقشه فرش از دوره گوبلن کرمان با روش میدانی جمع‌آوری شد. همچنین 70نمونه از فرشهای فرانسه با روش کتابخانهای عکاسی شد. با تطبیق این نقشه‌ها و با روش توصیفی، تحلیلی و مقایسه‌ای به بیان وجوه اشتراک و افتراق آنها پرداخته و مشخص شد که هیچ گونه کپی‌برداری صورت نگرفته است و در دوره گوبلن، طراحان فرش کرمان از نقوش فرش فرانسه تأثیر گرفته‌اند. در برخی موارد اقتباس نیز در فرش‌ها صورت گرفته است، که خود به ابداع طرح‌هایی جدید منجر شد. با توجه به شبیه بودن ترکیب و ساختار دو گونه فرش، رنگ‌های مورد استفاده در فرشهای کرمان، برخلاف اغلب فرشهای فرانسه، روشن و مات است و همچنین علیرغم این‌که اساس طراحی فرش فرانسه که از شرق گرفته شده است، تناسبات در آنها نسبت به فرش کرمان بسیار کمتر رعایت شده است.
خانم منا سلطانی، خانم زهرا فاطمی مقدم،
دوره 14، شماره 33 - ( بهار و تابستان 1397 )
چکیده
ولایت قاینات یکی از مهمترین مراکز تاریخی تولید فرش در ایران است. در میان اسناد تاریخی تشکیلات آستان قدس رضوی که در ارتباط با تأمین و نگه داری مفروشات حرم امام رضا (ع) می باشند، نام مناطقی مانند قاین، بیرجند و درخش مشاهده می شود. این مناطق از نظر جغرافیای تاریخی در ولایت قاینات قرار دارند و از مناطق مهم تولید فرش این ناحیه محسوب می شوند.
با توجه به اهمیت تاریخی قاینات در تاریخ فرش ایران و اطلاعات مبهم موجود درباره مفروشات آن، به ویژه پیش از اواسط قرن 13 شمسی، این مقاله در تکمیل اطلاعات تاریخ فرش جنوب خراسان در سه دوره صفویه، افشاریه و قاجاریه حایز اهمیت است. بنابراین از اهداف این مقاله می توان به شناخت فرش قاینات در فاصله سال های 1022 تا 1340 قمری، انواع فرش های تولیدی این ناحیه و ویژگی آنها (طرح، نقش و ابعاد) با تکیه بر اسناد تاریخی آستان قدس اشاره کرد. این پژوهش از نوع تحقیقات تاریخی توصیفی است که به شیوه کتابخانه ای، اسنادی اجرا شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که از دوره صفویه تا اواخر دوره قاجاریه نمد و قالی از مهمترین تولیدات این ناحیه بوده است. همچنین در دوره صفویه قاین یکی از مناطق مهم قالی بافی در ایران بوده است، که تولید قالی های در ابعاد بسیار بزرگ به سبک شهری در آن رواج داشته است.
