187 نتیجه برای فرش
آقای سید محمد مهدی میرزاامینی، دکتر ناصر یزدانی، خانم شهدخت رحیم پور، آقای یاسر حنیفی، آقای پرویز داودیان پور،
دوره 9، شماره 23 - ( 6-1392 )
چکیده
گسترش روزافزون تجارت الکترونیک در عرصههای جهانی کالاهای مختلف و متنوعی را شامل شده است. از جمله این کالاها فرش دستباف است که وبسایتهای مختلفی در دنیا به تجارت بر خط آن اقدام میکنند. با این حال در ایران تجارت الکترونیک فرش دستباف به صورت جدی وجود ندارد. نتایج تحقیقات گذشته نشان میدهد که لزوم ورود به این عرصه کاملاً موثر و مفید است ولی این امر بنا به دلایلی تا کنون ممکن نشده است.این تحقیق به روش توصیفی- پیمایشی –تحلیلی با ابزارهای مشاهده، توزیع پرسشنامه و مطالعه کتابخانهای انجام شده است.با مشاهده و تحلیل نمونه وبسایتهای موفق خارجی در عرصه تجارت الکترونیک فرش دستباف و همچنین مطالعه وبسایتهای داخلی فعال و نظرسنجی از فروشندگان و صادرکنندگان فرش دستباف بازار تهران، مهمترین موانع و دلایل عدم ورود به این حوزه ارزیابی و معرفی میشود. نتایج نشان میدهد که به لحاظ فنی و اجرایی وبسایتهای خارجی موفق امکانات و ابزارهای پیچیدهای که نیاز به سرمایههای کلان داشته باشند ندارند و در ایران طراحی و راهاندازی این مراکز فروشگاهی بر خط ممکن است. اما با توجه به عدم آموزش و اطلاعات لازم و روشن فروشندگان و صادرکنندگان از این حوزه و وجود محدودیتهای ارتباطی ایران با برخی کشورها به دلیل تحریمها و همچنین محدودیت ارتباط بانکهای داخلی و خارجی کمتر میل و رغبت برای سرمایهگذاری و ورود به این بخش دارند.به نظر میرسد با ایجاد شرکای مالی در خارج از کشور و ورود دولت برای سرمایهگذاری در ایجاد وبسایتهای فروشگاهی مجهز و همچنین انجام آموزشهای لازم به تجار و تولیدکنندگان و تدوین قوانین مشخص و اجرایی کپی رایت در زمینه فرش دستباف زمینههای ورود به تجارت الکترونیک فرش دستباف در ایران را مهیا میسازد.
آقای غلامرضا طوسیان شاندیز، دکتر امیرحسین چیت سازیان، دکتر مهرناز آزادی، آقای فتحعلی قشقاییفر،
دوره 9، شماره 24 - ( 12-1392 )
چکیده
قالی ایران از جمله گرانبهاترین و کاربردیترین هنرهای بشری است که از دیرباز معرف فرهنگ و توانایی ایرانیان بوده است. این دستبافته فاخر طی اعصار در معرض آسیبها و مخاطراتی قرار داشته که گاه منجر به نابودی نمونههایی از آن شده است. در این مسیر، افرادی گاه برای امرار معاش و گاهی از سر هنردوستی دست به مرمت و بازسازی قالیهای آسیبدیده زدهاند. با این حال همیشه این مرمتها صحیح و علمی نبوده و بعضاً عدم شناخت صحیح آسیب، عوامل آسیبرسان و دلایل ایجاد آن، عدم مهارت لازم در مرمت قالی منجر به تسریع نابودی قالی گردیده است. در پژوهش توصیفی-تحلیلی حاضر که به دو روش میدانی و کتابخانهای صورت گرفته است، آسیبها، میزان آسیبدیدگی و سطحبندی آسیبها در قالی ایران مورد مطالعه قرار گرفته است. بههمین منظور، ابتدا عوامل آسیبرسان اصلی، انسانی- فیزیکی- جانوری (زیستی)- شیمیایی، بررسی شده و سپس به سطحبندی آسیبها، شامل پرزی، گرهای، پودی وتاری پرداخته شده است. در ادامه گروهبندی آنها به دستههای درونساختاری، برونساختاری و جنبی انجام گرفته است که نسبت به پژوهشهای پیشین جزئینگرتر بوده و در عین حال شیوهای نوین در تقسیمبندی آسیبها است. در ادامه در بررسیهای میدانی برخی آسیبها در هر سه گروه درونساختاری، برونساختاری و جنبی به همراه ذکر دلایل ایجاد آن آسیب ارائه گردیده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که بسیاری از آسیبهای درونساختاری مربوط به مرحله پیش از بافت و حین بافت است و با درک صحیح از عامل آسیبرسان و همچنین نوع و سطح آسیب میتوان راهکار مناسب مرمتی را بدون مخدوش کردن اصالتها ارائه کرد.
دکتر سید علی مجابی، خانم شادی زمانی،
دوره 9، شماره 24 - ( 12-1392 )
چکیده
یکی از مرسومترین شیوههای صادرات و انبارداری فرش دستباف نگهداری آنها بهصورت تاخورده بر روی یکدیگر است. تاخوردگی فرش دستباف به آن جهت که فرش از حالت پایدار خود خارج میگردد با افزایش زمان نگهداری میتواند سبب ایجاد آسیبهای جدی و بعضاً جبرانناپذیری به فرش دستباف شود. در این تحقیق نمونه فرشی آزمایشی در حالت تاخورده تحت باری معادل با g/cm۲۵۰ قرار گرفته و سپس بار اعمالی بهصورت متوالی و یکنواخت بهترتیب تا ۱۰۰، ۲۰۰، ۵۰۰، ۱۰۰۰ و g/cm۲۱۵۰۰ افزایش مییابد و در هر مرحله تصویر دیجیتالی ریخت تاخوردگی فرش بهصورت متوالی ثبت میشود و سپس با حذف متوالی و یکنواخت بارها بهترتیب، مجدداً تصویر دیجیتالی ریخت تاخوردگی فرش ثبت میگردد. تصویر بهدست آمده با استفاده از نرمافزارهای کامپیوتری مورد تحلیل قرار گرفته تا از این طریق بتوان نسبت به شناسایی و تعیین ریختشناسی انحنای تاخوردگی فرش دستباف تحت فشار استاتیکی اقدام نمود. با ریختشناسی انحنای تاخوردگی فرش دستباف در حین بارگذاری و باربرداری متوالی میتوان پیشبینیهای مناسبی را برای انبارداری و بستهبندی فرشها ارائه نمود. بر اساس این تحقیق مشخص گردید که فضای خالی داخل انحنای تاخوردگی در هنگام بارگذاری همزمان در ناحیه فوقانی انحنای تاخوردگی کاهش و در ناحیه تحتانی انحنای تاخوردگی افزایش مییابد. این تغییرات در هنگام باربرداری بهصورت همزمان و با شدت بسیار کمتر و بهصورت عکس تکرار میگردد. بیشترین تغییرات در فضای داخلی انحنای تاخوردگی که مهمترین عامل در تعیین ریخت این انحنا است در g/cm۲۵۰۰ رخ میدهد که بهنظر میرسد متناسب با مشخصات بافت هر فرش شامل رجشمار، جنس مواد اولیه، نوع گره و غیره متغیر باشد. فضای خالی داخل انحنای تاخوردگی فرش دستباف پس از حذف فشارها و برگشت به حالت اولیه تقریباً ۹ برابر کمتر از هنگامی است که فرش در ابتدا تا میخورد. این تحقیق همچنین نشان داد که فرشهای انبار شده بهصورت تاخورده در صورتی که ارتفاع چینش فرشها بر روی یکدیگر تغییر نکند بهمراتب کمتر از زمانی آسیب میبیند که ارتفاع فرشها دائماً کم شده و نیروی اعمالی به فرشها تغییر میکند. ضمن آنکه احتمال ریزش فرشها به دلیل ناپایداری طول انحنای تاخوردگی در هنگام بارگذاری بهمراتب بیشتر از زمان باربرداری است. در این تحقیق همچنین ارتفاع انحنای تاخوردگی، طول انحنای تاخوردگی و فضای خالی داخل انحنای تاخوردگی بررسی و اندازهگیری شده است.
آقای سید محمد مهدی میرزاامینی، آقای محمدرضا شاهپروری،
دوره 9، شماره 24 - ( 12-1392 )
چکیده
انسان از دیرباز به سبب افکار و عقاید جادویی و ابقای حیات با پدیده شکار آشنا بوده و این آشنایی در ادوار گوناگون به اشکال گوناگونی ادامه یافته است. از اینرو بدیهی است مقوله شکار در هنرهای گوناگون به طرق متنوعی انعکاس یابد. فرش از جمله هنرهایی است که به استناد آثار باقیمانده موضوع شکار را پس از عصر صفوی در خود گنجانده است و در این عصر تا درجه رفیع هنری ارتقاء یافته و به کالایی تجملی و اشرافی بدیل گشته است. ماهیت وجود نقش شکار بر فرش در دوره صفویه میتواند به دو دلیل عمده و البته کاملاً متفاوت باشد که یکی انعکاس تصویر بزم و جلال شاهانه در شکارگاههای درباری و قدرتنمایی شاهان بر روی فرش و دیگری بیان مفاهیم اساطیری و عرفانی صید و صیادی است که با تحقیقات انجام شده در فرشهای صفویه، مفاهیم نمادین همواره بخشی از دلایل وجودی نقوش آن بوده است. از طرفی نقش فرش همواره تجلیای از باغ و بهشت عدن برای ایرانیان بوده است. لذا وجود صحنه شکار در فرش که در نگاه نخست تصویری همراه با خشونت و خونریزی را تداعی مینماید چه دلیلی دارد؟ این مقاله با هدف کلی تحلیل این نقش در فرش و دستیابی به پاسخ این پرسش به سرانجام رسیده که نتایج نشان میدهد هرچند در برخی نمونهها ارتباط معناداری بین قدرتنمایی شاهانه و طرح شکارگاه بر فرش وجود دارد، اما با توجه به تلاش هنرمند طراح در ارائه تصویری ورای تصویر معمولی و زمینی و تلفیق نقش شکار در فرش با عناصری همچون فرشتگان، سیمرغ، اژدها، شیرها و حیواناتی با بالهای کوچک و تأکید بر نقش گرفتوگیر و شکار گاو توسط شیر مطمئناً دلیل وجودی این نقش چیزی جز تفریحی شاهانه است که البته همپوشانیهایی هم با آن دارد. از موارد کاربرد این تحقیق توجه به نمادشناسی و رمزپردازی طراحی فرش با الهام از عناصر غیرتزئینی است که میتواند در زمینه مفهوم معنوی فرش نقش مهمی داشته باشد و با دقت در آن طراحی معاصر فرش نیز رنگ و بویی مفهومیتر مییابد. این مقاله به روش تحلیلی-توصیفی و با روش گردآوری اطلاعات کتابخانهای و مشاهده هشت نمونه از فرشهای مرتبط با مفهوم شکار متعلق به دوره صفویه انجام شده است.
خانم فاطمه نعلچی کاشی، دکتر محسن رسولیان، دکتر حسین بوجاری،
دوره 9، شماره 24 - ( 12-1392 )
چکیده
هدف از این تحقیق شناسایی عوامل توسعه بازار فرش دستباف ایران در بازارهای جهانی و رتبهبندی این عوامل است. کلاً ۱۲۰ نفر از خبرگان فرش و صادرکنندگان فرش در برآورد شرکت داشتند. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش علی از شاخه پیمایشی است که ابزار گردآوری پرسشنامه و ملاک انتخاب جامعه آماری در دسترس بودن افراد و ویژگیهای آنها بوده است. این تحقیق با استفاده از آمار توصیفی (جدول توزیع فراوانی، نمودار، شاخصهای آماری) و آمار استنباطی (آزمون کولموگروف-اسمیرنف،۱ آزمون T، آزمون فریدمن، آزمون کروسکال والیس، آنالیز فاکتور) به بررسی ارتباط میان متغیرها پرداخته و ضمناً برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و انجام آزمونهای فوق از نرمافزار SPSS استفاده شده است. نتایج نشان میدهد که شناسنامهدار کردن فرش دستباف سبب توسعه بازار فرش دستباف میگردد. افزایش تبلیغات رابطه مثبتی با توسعه بازار فرش دستباف دارد. شناسایی خواستههای مصرفکنندگان فرش دستباف سبب توسعه بازار فرش دستباف میگردد. آشنایی صادرکنندگان با تجارت الکترونیک رابطه معنیداری با توسعه بازار فرش دستباف دارد. وجود یک برند برای فرش دستباف سبب توسعه بازار فرش دستباف میگردد. همچنین مشخص شد که اهمیت متغیرهای پژوهش بهترتیب عبارتند از: تبلیغات، شناسایی خواستههای مصرفکنندگان، وجود یک برند، آشنایی صادرکنندگان با تجارت الکترونیک، شناسنامهدار کردن.
دکتر محسن علیزاده ثانی، آقای امیر شجاعیان،
دوره 10، شماره 25 - ( 6-1393 )
چکیده
صنعت فرش با قدمتی هزاران ساله بهعنوان میراث فرهنگی کشور، زمینهساز ایجاد صدها فرصت شغلی و ارتزاق بخش قابل توجهی از جمعیت است. اما تحقیقات نشان میدهد که این صنعت در طی سالهای اخیر با چالشهای قابل ملاحظهای مواجه شده است. در این مقاله بحث میشود که از بهبودهای جزءنگر نتیجهای حاصل نخواهد شد و صنعت فرش دستباف نیازمند نگرشی سیستمی است که آن را در بستر سیستمهای نوین مدیریتی و مبتنی بر اولویتبندیهای صحیح قرار دهد و ضمن بهبود عناصر، بیش از پیش بر بهبود روابط اجزاء صنعت فرش دستباف و ایجاد همافزایی میان آنها تأکید کند. لذا با معرفی ادبیات خوشههای صنعتی و عوامل مؤثر بر موفقیت آنها، عوامل موفقیت خوشه صنعتی فرش دستباف خراسان شمالی را در دو موقعیت وضع موجود (ایجاد) و وضع مطلوب (بهرهبرداری) مورد شناسایی و اولویتبندی قرار میدهیم. جامعه آماری پژوهش متشکل از خبرگان (۴۰ نفر) حاضر در خوشه مورد مطالعه است. دادههای پژوهش از طریق پرسشنامه مقایسات زوجی جمعآوری شد و با روش تحلیل شبکهای (ANP) مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که در وضعیت فعلی، زیرساخت فیزیکی، حمایت دولت و تأمینکنندگان و در وضعیت مطلوب، شبکههای درونی، دسترسی به نیروی کار ماهر و بازاریابان دارای بیشترین اولویت برای موفقیت خوشه مورد مطالعه هستند.
دکتر طهمورث حسنقلیپور، خانم فاطمه عباسی بنی، آقای سعید عباسی بنی،
دوره 10، شماره 25 - ( 6-1393 )
چکیده
بررسی چگونگی عملکرد فرش دستباف ایران در بازار صادراتی، تعیین عوامل مؤثر بر عملکرد صادراتی صادرکنندگان و استخراج مدلی بر اساس این عملکرد موضوع مورد پژوهش در این مقاله است. مقصد صادراتی مورد مطالعه بازار آمریکا است و جامعه آماری این پژوهش متشکل از صادرکنندگان ایرانی فرش دستباف است که به این بازار صادرات فرش داشتهاند و نام آنها در پورتال مرکز ملی فرش ایران موجود بوده است. پرسشنامه تحقیق در بین ۱۳۰ نفر از آنان که بهصورت تصادفی ساده انتخاب شدند، توزیع شده است. مدل مفهومی تحقیق به روش تحلیل عاملی تأییدی و با استفاده از دادههای پرسشنامهها استخراج شده است. نتایج نشان میدهد که صادرکنندگان ایرانی معتقدند کنترل بالایی بر فعالیتهای برندسازی بینالمللی در حوزه فرش دستباف ایرانی در بازار آمریکا دارند که این امر بر میزان برندگرایی و تعهد بینالمللی آنان مؤثر است. این صادرکنندگان فرش خود را به نیازها و الزامات بازار آمریکا متعهد میدانند و در مجموع خود را برندگرا میدانند. بهنظر صادرکنندگان ایرانی استراتژیهای اتخاذ شده بازاریابی برای فرش دستباف ایران در بازار آمریکا بهخوبی عمل میکند و نتایج راضی کنندهای برای این صادرکنندگان دارد. در نهایت آنان عملکرد برند فرش دستباف ایران در بازار آمریکا را مناسب ارزیابی نمودند و آن بخش از عملکرد مالی برند که مرتبط با عملکرد برند است را مناسب تشخیص میدهند و در نهایت مدلی که استخراج شده بهطور خلاصه عوامل مؤثر بر عملکرد برند فرش ایران در بازار آمریکا را نشان میدهد.
خانم الهام شمسایی،
دوره 10، شماره 26 - ( 12-1393 )
چکیده
هرآنچه که بهدست انسان ساخته میشود، جلوههایی از نگرش او به جهان هستی و مبین قوه فکری او و ساختار فرهنگی جامعهای است که در آن میزید. کنگدژ، نگاهی ایرانی به شهر ایدهآل و جایگاه مینوی بهشت در تفکر سنتی است. مکانی مثالی که سنت، آن را بر روی زمین و در عالم مادی بهصورتهای گوناگون نمودار میسازد و توسط آن مکان مقدس را در شهرسازی، معماری و هنر متجلی میکند. چهره فرش و نقوش و نمادهای بهکار گرفته شده در آن یکی از نمونههای این تجلی است. شهر اسطورهای کنگدژ جزو روایتهای متعددی است که علاوه بر شاهنامه در کتب دینی و پهلوی نیز آمده است. این پژوهش با نگاهی به کنگدژ، عناصر این شهر اسطورهای را در پیوند با هنر فرش و در تطبیق با عناصر و نقشمایههای آن مورد بررسی قرار و نشان میدهد که فرش علاوه بر آرایش خانه، نمودی زمینی از مکانی مقدس است. نمادهای مشترک میان سرزمین مثالی و فرش علاوه بر تطبیقی بر مفاهیم معنوی وحدت و کثرت؛ در بهتر نمودار ساختن این شهر مثالی و جامعهای آرمانی نقش دارند. همچنین جزئیات کوچک و خاص شهر کنگدژ در گوشهگوشه فرش خودنمایی میکند. این مقاله نگاه اسطورهشناسی دینی الیاده را به وام گرفته است.
دکتر الیاس صفاران، خانم فاطمه عاملی، خانم طیبه صباغپور،
دوره 10، شماره 26 - ( 12-1393 )
چکیده
شهرستان بیرجند در مشرق کشور ایران قرار گرفته و مرکز استان خراسان جنوبی است. فرش بیرجند بهلحاظ نوع طرح، رنگبندی و ساختار بافت ویژگیهای خاص خود را دارد که در این مقاله بهطور اجمالی بیان میگردد. از جمله طرحهای پرکاربرد و مشهور در تاریخ فرش بیرجند، ریزهماهی است. این طرح اصیل و قدیمی، اکنون در بیش از نیمی از فرشهای بیرجند بافته میشود و حدود نود درصد صادرات فرشهای بیرجند را بهخود اختصاص داده است. این مقاله میکوشد تغییرات و تحولات این فرشها را بهلحاظ ساختار طرح، واگیره، رنگبندی، ابعاد و رجشمار در طول دهههای مختلف سده حاضر و بهروش توصیفی بررسی نماید. گردآوری اطلاعات به روش میدانی و کتابخانهای و با استفاده از ابزار مصاحبه، مشاهده و عکسبرداری از نمونه فرشهای ریزهماهی صورت گرفته است. نقشمایه ریزهماهی یک واگیره مربعشکل با محوریت یک گل هشتپر و دو برگ (ماهی تجرید یافته) حول آن است که در طول دهههای مختلف در قالب طرحهای سراسر واگیرهای، خشتی، محرمات و انواع مختلف لچکترنج، تنوع و زیبایی خاصی به این فرشها بخشیده است. در طول زمان، ساختار اصلی واگیره ثابت مانده، اما ابعاد آن بسیار کاهش یافته است. تغییر رنگبندی از رنگهای تیره مثل سرمهای (کبود) و قرمز (لاکی) به رنگهای روشن مثل سفید و کرم از دیگر تحولات ایجاد شده در فرشهای ریزهماهی بیرجند طی دهههای اخیر بوده است. این تغییرات غالباً بهدلیل نیاز بازار یا بهعبارتی تأمین سلیقه خریداران صورت گرفته و در مواردی، تمایل بافندگان به بافت طرحهای سادهتر و توجه به صرفه اقتصادی موجب تغییر یا ماندگاری برخی از طرحهای ریزهماهی شده است
دکتر زهرا احمدی،
دوره 10، شماره 26 - ( 12-1393 )
چکیده
فرشهای دستباف ابریشمی جزء کالای لوکس و نفیس بهشمار میروند. از آنجا که این قبیل فرشها نیز اغلب روی سطح گسترده میشوند، لذا در معرض انواع آلودگیها قرار میگیرند. معمولاً آلودگیهای مهمی که فرش را در معرض صدمه و آسیب قرار میدهد، دارای منشأ آبی نظیر آب میوه، چای،قهوه، آب غذا و... است که امکان دارد در اثر سهلانگاری روی فرش ریخته شود و در طول مدت استفاده احتمال بروز این آسیبها اجتنابناپذیر است. بنابراین اگر فرش در برابر اینگونه آلودگیها مقاوم شود، قطعاً طول عمر بیشتری خواهد داشت. در سالهای اخیر تحقیقات زیادی روی فرآیند ضدآب کردن کالاهای نساجی با استفاده از ترکیبات نانو صورت گرفته، اما متأسفانه هیچ تحقیقی برای فرشهای دستباف انجام نشده است. در این تحقیق با استفاده از نتایج تحقیقات قبلی که روی منسوجات نساجی و یا فرشهای ماشینی نایلونی و پشمی انجام شده سعی شد تا کارایی روشهای معمول برای فرشهای ابریشمی بررسی گردد. نخهای پرز ابریشمی با رنگزای اسیدی از نوع متال کمپلکس 2:1 رنگرزی شد و سپس نمونههای فرش و گلیم ابریشمی (چله پنبهای) بافته شدند. از ماده پلی دیمتیل نانو سیلوکسان (ابعاد ذرات سیلیکون در حد نانو) برای آبگریز کردن فرشهای ابریشمی استفاده شد. جهت ارزیابی کارآیی ماده بهکار گرفته شده روشهای استاندارد مورد آزمون واقع شدند. عکسهای میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) نشان داد که این ماده بهصورت لایه بسیار نازک سطح الیاف را پوشانده است. طیف EDAX نیز حضور ذرات سیلیکون را روی سطح تأیید مینماید که بیانگر اتصال ماده مورد استفاده با الیاف است. نتایج نشان دادند، ترکیبات نانو سیلوکسان علاوه بر خاصیت خوب ضدآب، روی رنگ، کیفیت ظاهری یا سطح زیر دست نمونههای فرش تأثیری نداشت. استفاده از این ترکیبات جهت فرشهای ابریشمی توصیه میشود.
خانم نجمه میرزاکریمی اصفهانی، دکتر سید جلالالدین بصام، آقای جواد حسن پورنامی،
دوره 10، شماره 26 - ( 12-1393 )
چکیده
وجود تنوع در طرح و نقش فرش دستباف میتواند رضایت انواع سلیقهها در بازار و افزایش میزان خرید مشتریان را بههمراه داشته باشد. فرش دستباف اصفهان دارای کیفیت و اصالت در طرح و نقش است، ولی این فرشها بیشتر در میان مشتریان در بازار اصفهان شناخته شده است و در سطح داخلی خریداران اصفهانی بیشترین جمعیت مشتریان این نوع فرش هستند. حفظ و گسترش این بازار بهمنظور حمایت و بهبود معیشت شاغلین این حرفه و محافظت از این هنر ملی در شرایط تحریم دارای اهمیت زیادی است. در این پژوهش با فرض فقدان تنوع در طرح و نقش فرش اصفهان بهعنوان مانعی برای توسعه بازار، 152 پرسشنامه میان مشتریان فرش دستباف در بازار اصفهان و تهران توزیع و تکمیل شد. همچنین پرسشنامههایی توسط تولیدکنندگان و طراحان فرش دستباف در اصفهان تکمیل شد. نمونهگیری بهشیوه در دسترس هدفمند و نتایج پرسشنامهها به روش آمار استنباطی و توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان میدهد هرچه مشتریان در مورد فرش اصفهان نظر مساعدتری داشته باشند تمایل به خرید نیز افزایش مییابد و همچنین عدم بازاریابی سازمان یافته و کمبود طراحان توانمند از موانع ایجاد تنوع در طرح و نقش فرش اصفهان است
اسماعیل مزروعی نصرآبادی، دکتر لعیا الفت، دکتر مقصود امیری،
دوره 10، شماره 26 - ( 12-1393 )
چکیده
زنجیره تأمین از جمله مباحثی است که مورد توجه زیادی قرار گرفته است. امروز رقابت شرکتها با یکدیگر مطرح نیست بلکه زنجیرهها با یکدیگر رقابت میکنند، در نتیجه توجه به بحث زنجیره تأمین حیاتی و ضروری است. درباره توانمندسازهای عملکرد زنجیره تأمین کارهای پراکندهای صورت گرفته است، اما این کارها دارای جامعیت لازم نیستند. در این مقاله این توانمندسازها مورد بررسی قرار میگیرد و دستهبندی میشود. این مقاله در مورد زنجیره تأمین فرش دستبافت ایران صورت میگیرد. فرش دستبافت از صنایعی است که در ایران دارای جایگاه مناسبی است، اما تحقیقات علمی زیادی در این صنعت صورت نگرفته است؛ در نتیجه توجه به این صنعت لازم و ضروری است. این تحقیق در شهر کاشان صورت گرفته است و از تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی استفاده شده است. بعد از انجام تحلیل عاملی، توانمندسازهای عملکرد در دستههای مدیریت و رهبری، مدیریت دانش و اطلاعات، همکاری، اصول اخلاقی، روابط در زنجیره، اندازهگیری عملکرد، مدیریت ظرفیت تولید، استراتژی دستهبندی شدند. از بین این عوامل، مدیریت و رهبری و همکاری از همه مهمتر است. در نهایت پیشنهادهایی برای ارتقای این عوامل ارائه شده است.
فاطمه رحیم پناه، دکتر مهران هوشیار،
دوره 11، شماره 27 - ( 6-1394 )
چکیده
امروزه هنر ـ صنعت فرش دستباف با توجه به مسائل اقتصادی و سیاستهای بینالمللی در قبال ایران جایگاه خود را تقریباً در بازارهای جهانی از دست داده و بهتدریج دچار رکود شده است. ازطرف دیگر، بازار داخلی فرش دستباف نیز از رونق افتاده و دیگر همان تعداد اندک هم نمیتوانند خریدار فرش دستباف باشند.
در چنین شرایطی تفکر بازاری فرش دستباف، نیازمند تغییر و تحول، هم از لحاظ فرهنگی و هم اقتصادی است. دیگر زمان آن رسیده تا با حفظ اصالتها و هویت فرهنگ سنتی در طرح و رنگ، برای رونق بیشتر این هنر ـ صنعت در بازارهای جهانی از روشها و شیوههای جدید استفاده شود. رشتۀ دانشگاهی فرش این قابلیت را دارد و میتواند قشر تحصیلکردهای را با توانایی اجرای طرحهایی مطابق سلیقۀ رایج و موردپسند جامعه و همگام با دنیای روز تربیت کند؛ بنابراین، مطالعه بر روی این رشته و شناسایی آن به قشر سنتی بازار فرش دستباف ضروری مینماید.
با تحقیقی که به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی و با روش ترکیبی، کتابخانهای و میدانی صورت گرفته، این نتیجه به دست آمده است که با شرایط اقتصادی فعلی و سرفصل دروس این رشته با گرایش طراحی، دانشآموختگان درزمینههای مختلف طراحی و رنگآمیزی انواع نقوش قالی، بهصورت علمی و با تکنولوژی جدید، مهارت لازم اعم از طراحی، رنگآمیزی با رایانه، شناخت نقوش، شناخت بازارها و... میتوانند یک طراح، تولیدکننده، مشاور در کلیۀ زمینههای صادراتی و... باشند. نتیجۀ نهایی آن است که رکود فعلی بازار فرش دستباف، نیازمند فکر جدید و جوان است. طرح و رنگهای گذشته، دیگر جوابگوی بازار آشفتۀ امروزی نیست و دانشآموختگان این رشته مهارت لازم را برای همفکری با تولیدکنندگان باتجربه دارا میباشند تا سبب بازدهی اقتصادی این محصول در ایران شوند
خانم آزاده پشوتنی زاده،
دوره 11، شماره 27 - ( 6-1394 )
چکیده
عنصر مشترک در فرشهای شیری فارس، شیر (نماد دلاوری) است و گاهی بدان شمشیر (نماد قدرت و جنگ)، خورشید کامل یا نیمه که تعابیری چون شمسالدین (خورشید دین/ لقب حضرت علی(ع)) را برایش در نظر میگیرند، افزوده میشود. علاوه بر تصویر شیر و خورشید، تصاویر حملۀ شیر به گاو که در هنر ایران سابقۀ طولانی دارد، به نحو دیگری در فرشهای شیری فارس جلوهگر میشود. تقویم، تغییر فصول و گردش کواکب عامل تأثیرگذاری بر نمادپردازیهای هر دوره بوده است. ایزدبانوان و ایزدان خورشیدی و آبی، در آسمان و زمین، نماد خاص خود را داشته که شکل لاهوتی و ناسوتی ایشان در ارتباط با مفاهیمی همچون حرکت اجرام سماوی (مهر/ خورشید، زهره، تیر، بهرام) و حیواناتی چون شیر و گاو میباشد؛ ازاینروی ترکیب شیر و گاو، به لحاظ صور فلکی، خاص استان فارس (اقلیم سوم) است و تصویر شیر و خورشید نیز خاص دیگر نقاط ایران (اقلیم چهارم) میباشد. تصویر شیر و خورشید اقلیم چهارم در مطابقتهای کیهانی و نجومی، در واقع ترجمۀ دیگری از شیر و گاو اقلیم سوم است.
روش تحقیق در این پژوهش تحلیلی ـ توصیفی است و گردآوری اطلاعات بهصورت کتابخانهای و اسنادی (تصویری/ آثار هنری) صورت گرفته است تا وجوه اشتراک این مهینالههگان در جوامع کهن و ریشههای هنری و تصویری مشترک میان آناهیتا، مهر، تیر و بهرام مشخص شود؛ چراکه این ایزدان، بر هم تأثیر و تأثرات متقابلی داشتهاند و نمود مینوی وظایفشان در جشنهای آفرینش، صور فلکی و سپس بر کالبد فرشهای شیری فارس ظهور یافته است.
آقای غلامرضا طوسیان شاندیز، دکتر امیر حسین چیت سازیان،
دوره 11، شماره 27 - ( 6-1394 )
چکیده
عملیات مرمت قالی، در وضعیت نشسته بر روی زمین و با استفاده از ابزارهای ساده انجام میشود. بهمنظور بهبود وضعیت نشستن مرمتگران قالی ایران و کاهش مشکلات ارگونومیک آنها، همچنین اصلاح وضعیت اتصال قالی آسیبدیده به چارچوب، مطالعهای در سه فاز روی 72 مرمتگر از 12 کارگاه مرمت در شهر شیراز و نحوۀ کار و ابزار آنها صورت گرفت. در فاز اول، علائم اختلالات اسکلتی ـ عضلانی مورد مطالعه قرار گرفت. در فاز دوم، نحوۀ اتصال قالی به تکیهگاه، حین مرمت بررسی شد. در فاز سوم، بر اساس یافتهها و نیازهای جامعۀ هدف، ایستگاه کاری مناسبی که هر دو هدف فاز اول و دوم را همزمان دارا باشد، طراحی شد. نتایج فاز اول نشان داد که بیشترین ناراحتیها و شکایات، بهترتیب مربوط به زانوها، پشت و کمر است. چنین نتیجهگیری شد که اقدامات اصلاحی میباید بر روی حذف وضعیت نامطلوب نواحی یادشده از طریق طراحی و ساخت ایستگاه کاری متمرکز شود. نتایج مطالعه در فاز دوم مشخص کرد شیوۀ بهکارگیری برخی از ابزار مرمت حین مداخلۀ مرمتی میتواند موجب ایجاد آسیب به قالی و مرمتگر گردد. در فاز سوم مطالعه، بر اساس ابعاد بدنی مرمتگران ایرانی و نوع اتصال صحیح قالی به تکیهگاه جهت مرمت، ایستگاه کاری طراحی و ساخته شد. ارزیابی وضعیت کار، قبل و بعد از مداخله بررسی شد و امتیاز نهایی در هر دو حالت باهم مقایسه گردید. نتایج نشان داد که کار بر روی میز ساختهشده، وضعیت تنه و پاها را بهبود و حالت ساعد و بازو را بدتر کرده است. این موضوع مؤثربودن اقدام اصلاحی را آشکار نمود. ازسویی، استفاده از بازوهای سراسری برای چفتکردن قالی روی تکیهگاه، از ایجاد آسیب جدید به قالی جلوگیری نمود.
دکتر علیرضا خواجه احمد عطاری، دکتر محمد تقی آشوری، دکتر بیژن اربابی، دکتر مهدی کشاورز افشار،
دوره 11، شماره 28 - ( 12-1394 )
چکیده
باغ، فارغ از شکل معمارانۀ آن، یکی از مفاهیم کلیدی در تاریخ هنر ایران از دوران باستان تا عصر اسلامی به شمار میآید؛ بهگونهای که در شکلدهی به فرم، مضمون، موضوع و محتوای بسیاری از آثار هنری در هنرهای مختلف، از جمله معماری این سرزمین، نقشی محوری و تعیینکننده داشته است. هدف پژوهش حاضر بررسی این مفهوم و جنبههای تعیینکنندۀ آن در هنر و فرهنگ دورۀ صفوی است. مسئله این است که باغ در جایگاه مفهوم فکری و معرفتشناختی چه نقشی در شکلگیری بسیاری از جریانها و آثار هنری دورۀ صفوی و بهویژه فرش داشته است؟ این تحقیق بر اساس ماهیت و روش از نوع پژوهشهای تاریخی ـ توصیفی ـ تحلیلی به شمار میآید و از روش کتابخانهای برای گردآوری دادهها بهره برده است. همچنین برای تحلیل دادهها و رسیدن به پاسخ مسئله در این تحقیق از نظریۀ گفتمان میشل فوکو و نظریات لاکلا و موفه بهعنوان چارچوب نظری استفاده شده است. نتیجۀ پژوهش نیز نشانگر آن است که با توجه به ویژگیهای تعیینکنندگی، نظمبخشی و معنادهی، مفهوم باغ در شکلدادن فرمی، مفهومی، مضمونی و محتوایی، یک گفتمان معرفتشناختی در هنر دورۀ صفوی است؛ بنابراین، میتوان از باغ بهعنوان گفتمانی مسلط در هنر و فرش دورۀ صفوی یاد کرد.
آقای حسین کمند لو،
دوره 11، شماره 28 - ( 12-1394 )
چکیده
طراحان فرش در طول تاریخ با تأثیرپذیری از مذهب، سیاست، فرهنگ و سایر هنرهای رایج، نقوش زیبا و گاه منحصربهفردی را خلق و بافندگان چیرهدست ایرانی نیز آنها را ثبت کردهاند. سجادههای محرابی از مهمترین طرحهایی هستند که با ورود اسلام همهگیر شدند. اینگونه از فرشها با الگوبرداری از طاقهای ایرانی و در ابعادی کوچک برای اجرای فریضۀ دینی نماز طراحی و اجرا شدند.
اجرای نمازهای جماعت و عیدین باعث ابداع طرحی جدید با عنوان سجادۀ صف در هنر فرشبافی ایران شد. در اینگونه از فرشها ردیفی از طاقهای محرابی در طول یا عرض فرش بافته میشود و هرکدام از آنها جایگاه نمازگزاران را مشخص میکند. این طرح باگذشت زمان توسط مسلمانان سایر کشورهای اسلامی همچون ترکیه، هند و نواحی ترکستان شرقی اقتباس شد؛ با این تفاوت که بافندگان ساکن در این مناطق با توجه به فرهنگ و نقوش رایج، فرشهایی با طرح سجادۀ صف تولید کردند.
با توجه به اینکه اولین بار طاق و طاقنما در معماری عیلامی به کار گرفتهشده و بعدها اشکانیان آن را احیا و گسترش دادند، همچنین اشاراتی که در برخی از سفرنامهها به سجاده بافی در نواحی مختلف ایران شده است، شاید بتوان گفت سجادۀ صف اولین بار توسط هنرمندان ایرانی به کار گرفتهشده است. هدف از اجرای این پژوهش معرفی نقش سجادۀ صف در هنر فرشبافی ایران و مهمترین حوزههای فرشبافی جهان اسلام است. مهمترین سؤال پژوهش این است که از چه زمانی و در کدام کشور اسلامی این طرح ابداعشده است؟ همچنین علت بافت فرشهای سجادۀ صف چه بوده است؟ روش تحقیق در این نوشتار بهصورت توصیفی – تاریخی است و شیوۀ گردآوری اطلاعات بهصورت کتابخانهای و اسنادی است.
بامطالعۀ اطلاعات و تصاویر محدودی که از فرشهای مزیّن به نقش سجادۀ صف موجود است، میتوان گفت اغلب آنها در کشورهایی همچون ایران، هند، ترکیۀ عثمانی و نواحی ترکستان شرقی بافتهشدهاند. با توجه به عنصر مشترک طاق در تمامی آنها و همچنین نمونه فرشهای طرحشده در نگارههای ایرانی، احتمالاً الگوی اصلی این نقش ریشه در ایران دارد و تفاوتها منحصر به شیوۀ طراحی عناصر جزئی یا نوع بافت است. مهمترین علت بافت اینگونه از سجادهها ایجاد نظم و وحدت در بین نمازگزاران بوده است.
دکتر فاطمه درجور،
دوره 11، شماره 28 - ( 12-1394 )
چکیده
نقش بتهجقه نقشمایهای است که در هنر فرش ایران دورۀ اسلامی به کار گرفته شده است. سابقۀ استفاده از این نقش در هنر ایران همواره مورد بحث بوده است. گروهی این نقش را نقشمایهای ایرانی میدانند که از تزیینات پیش از اسلام متولد شده است، مانند درخت سرو یا نقش بال حیوانات دورۀ ساسانی. در مقابل، گروه دیگر آن را نقشمایهای میدانند که بهواسطۀ شالهای کشمیری هند به هنر ایران وارد شده است. نقش بتهجقه از نقوش بسیار موردتوجه در میان بافندگان محسوب میشود. در اغلب شهرهای ایران نقش بتهجقه، فرشها و گلیمها را تزیین نموده است. این نقش بیش از هر منطقهای در دستبافهای عشایری فارس، مانند فرشهای بولوردی و قشقایی به کار رفته است. اما در نقاط دیگر مانند بیجار و همدان و در میان عشایر ترکمن و کردهای مناطق غربی ایران نیز رواج و مقبولیت دارد. در رابطه با نقش بتهجقه بیش از هفتاد دستۀ طبقهبندیشده گزارش شده است؛ درحالیکه تنها از نزدیک به بیست گروه با نامگذاری دقیق در منابع گوناگون نام برده شده است. با توجه به گستردگی و تنوع انواع مختلف در هر گروه، گستردگی انواع نقشمایۀ بتهجقه بالغ بر دهها نمونۀ متنوع میشود. کاربرد نقشمایۀ بتهجقه نهتنها بهعنوان نقش تزیینی، بلکه بهعنوان پایهای در شکلگیری برخی نقشهها نیز بوده است.
دکتر محمدتقی طغرایی، خانم بهاره نویدزاده، دکتر علی عطافر، دکتر ایمان زکریایی کرمانی،
دوره 11، شماره 28 - ( 12-1394 )
چکیده
ازآنجاکه بخشی از کارآفرینی فرهنگی معطوف به کارآفرینی در عرصۀ هنر و صنایع دستی است و فرش دستبافت در ایران یکی از مهمترین و باقدمتترین صنایع دستی و هنری ایران در جهان شناخته میشود، توجه به کارآفرینی در بخش فرش از اهمیت قابلتوجهی برخوردار است. توجه به حفظ اصالت این هنر بومی، تولید و صادرات فرش دستبافت بهمنظور دستیابی به سهم بازار رقابتی و رونق کارآفرینی در عرصۀ صنایع دستی اصیل ازجمله دلایل اهمیت این موضوع میباشد. در چند دهۀ اخیر این بازار با موانعی مواجه بوده که این بازار ارزشمند را با مشکل مواجه کرده است. برای رفع این مشکلات، نوآوری یکی از راهکارهای بنیادین بهشمار میرود. بنابراین، هدف از انجام این پژوهش، شناسایی موانع موجود در نوآوری فرش دستبافت است و برمبنای موانع شناساییشده یک مدل کاربردی برای نوآوری در حوزۀ فرش دستبافت ارائه میشود. بهمنظور دستیابی به این هدف، از روش تحقیق توصیفیپیمایشی استفاده شده است. جامعۀ آماری شامل طراحان، تولیدکنندگان و فروشندگان این حوزه است که حجم نمونۀ معرف با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی طبقهای 211 نفر میباشد. نتایج بهدستآمده نشان میدهد که موانع نوآوری در فرش دستبافت در 5 مقولۀ اصلی عوامل اقتصادی، بازاریابی، فرهنگی، مدیریتی و تکنولوژیکی و 30 زیرشاخه شناسایی شده است. همچنین تحلیل نتایج بهدستآمده حاکی از آن است که این عوامل هرکدام بهاندازۀ متفاوتی مانع نوآوری در طراحی فرش اصفهان میباشند. در پایان، پیشنهاداتی برای رفع این موانع ارائه شده است.
محمدرضا شاهپروری، دکتر سید جلالالدین بصام،
دوره 12، شماره 29 - ( 6-1395 )
چکیده
فرش از جمله هنرهای ایرانی است که در تعاملی بیواسطه با طراحان و بافندگان شکل میگیرد و از این رو به پردهای تصویری برای ابراز عقاید و افکار آنان بدل میشود. این ابراز عقاید سراسر از ذهن هنرمند متأثر از فرهنگ، رسوم و آموزههای دینی حاکم بر جامعه نشئت میگیرد و در قالب آرایهها و طرحهای گوناگون خلق و بر تارک فرش نقش میبندد. بدین سبب موضوعات گوناگونی با بیانی نمادین در فرش جای گرفته است که هر یک بر مفاهیم فرهنگی و آیینی دلالت دارد. در این میان اعداد از موضوعاتی است که ریشهای ژرف در فرهنگ این مرز و بوم دارد و به دو قسم کمی و کیفی تقسیم میشده است. سویه کیفی یا به عبارت دیگر بُعد نمادین و معنادار اعداد از دیرباز مورد توجه بوده است و کاربرد اعدادگونه در هنرهای این سرزمین را میتوان نشانهای از جایگاه والای سویه نمادین اعداد طی ادوار گوناگون به شمار آورد.
این مقاله با رویکرد بررسی جایگاه و کاربرد نمادین اعداد در فرش به روش توصیفی تحلیل محتوا و شیوه جمعآوری اطلاعات به صورت کتابخانهای انجام گرفته است. نتایج حاصل از بررسیهای انجام شده نشان میدهد که اعدادی همانند یک، سه، چهار، پنج، شش، هفت و هشت در آرایهها و طرحهای گوناگون فرش با بیانی نمادین قابل مشاهده است. این کاربرد اغلب به گونهای است که سامانبندی نگارهها و طرحها بر پایه مفاهیم نمادین اعداد شکل گرفته و با معنای نمادین اعداد مذکور صادق است. افزون بر این مشاهده میشود که برخی از نقوش یا طرحهای فرش بر مبنای قالب عددیشان نامگذاری شدهاند، بدین ترتیب این امر باعث تشدید جایگاه اعداد در فرش و موجب انتقال مفاهیم نمادین این اعداد میشود که به شکل عمدی یا غیرعمدی خلق و در فرش به کار گرفته شده است. این نقوش توسط هنرمندان طراح یا بافنده به کار گرفته شده که آموزههای آیینی و فرهنگی جامعه بر آنان تأثیر گذارده و این عامل سبب خلق نقوشی بر پایه این الهام شده است.
