31 نتیجه برای بافت
آقای داریوش کاظم پور، آقای محسن سلیمانی،
دوره 8، شماره 21 - ( 6-1391 )
چکیده
طراحی نشانه، از مباحث پایهای و علمی هنر گرافیک است که بنا به ویژگیهای ذاتی خود، ارتباط وسیعی با دیگر بخشهای هنر گرافیک برقرار میکند. از جمله مشخصترین این ویژگیها، رابطه آنی و دیداری این نشانهها با مخاطب است که در پس نشانههای زیبا و جذاب، همزمان باطنهای معنوی و دقیقی را به مخاطب ارائه میکند. فرش ایرانی یکی از بهترین دلایل ماندگاری خود را مرهون رمز و رازهای نهفته در نقوشی است که با بیانی شیوا، فرهنگها، سنتها، شادیها و آلام مردمی که خالق آن هستند را به تصویر میکشد. دستبافتههای ایرانی و نقوش بهکار رفته در آنها در هر نقطه از کشورمان متنوع و قابل تعمق بوده و ابعاد تازهای از هنر غنی، دیرینه و پر از اسرار این سرزمین کهن را میگشاید؛ بهخصوص نقوش بهکار رفته در دستبافتههای منطقه خراسان شمالی که از غنای خاصی برخوردار است. بدیهی است این خصوصیات برای طراح گرافیک این امکان را فراهم میآورد تا با استفاده از نقشمایههای نمادین بهکار رفته در این دستبافتهها، ارتباط معناداری را در قالب هنری پرمخاطب که نظیر یک رسانه چند سویه عمل میکند، به منصه ظهور برسانند. تحقیق حاضر از نوع کاربردی بوده و سعی شده تا با توجه به ویژگیهای معنوی و درونی دستبافتههای خراسان شمالی امکان طراحی نشانه از میان نقوش بررسی شود.
آقای جواد آویشی، دکتر زهرا حسینآبادی، دکتر علیرضا طاهری،
دوره 8، شماره 22 - ( 12-1391 )
چکیده
سجاده یکی از دستبافتههایی است که از دیرباز تاکنون در استان سیستان و بلوچستان رایج بوده و علاوه بر زیبایی بصری، دارای معانی عمیق معنوی نیز هست و توجه پژوهشگران، بهویژه کارشناسان بومی این استان را در دو دهه اخیر به خود جلب کرده است. بهمنظور بررسی سجادهها، ابتدا با اشاره به اعتقادات و باورهای اصیل مردم در نقوش شاخص بهکار رفته در سجادهها، آنها را به گروههای اقتباسی، نیمه-اقتباسی، بومی و اصیل، جدید و ذهنی تقسیم کردهایم. رایجترین و زیباترین این نمونهها طرحهای بومی بوده که شامل سجادههای محرابی، قابی یا رضوان، گنبدی-گلدستهای و قالیچه نمازی است. سؤالاتی که در این پژوهش مطرح گردیده بدینقرار است: (۱) ساختار کلی سجادههای قالیچهای سیستان و بلوچستان چگونه است؟ و (۲) مهمترین طرحها و نقوش سجادههای سیستان و بلوچستان که باعث ماندگاری آنها شده است، کداماند؟ نقش و رنگ بهکار رفته در سجادههای قالیچهای سیستان و بلوچستان متأثر از طبیعت، خواستههای مردم و فرهنگ حاکم بر منطقه است. بهطور کلی ساختار و نقوش سجادهها در اکثر مناطق بههم نزدیک است و این دستبافتهها دارای ریشههای تصویری و مفهومی یکساناند که بخش اعظم نقوش این سجادهها بهصورت هندسی است. ویژگیها و مشخصههای بافت بومی و مواد اولیه رایج در استان نیز در این مقاله مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است. روش تحقیق، تحلیلی و توصیفی است و استخراج اطلاعات، علاوه بر مطالعات اسنادی که با رجوع به منابع مکتوب و غیرمکتوب صورت میپذیرد، حاصل مشاهدات، مطالعات و بررسیهای میدانی[۱] است. تجزیه، تحلیل و تطبیق دادهها و تصاویر، معیاری برای شناسایی سجادهها و دستبافتههای استان بوده و به احیاء و حفظ هنر بومی این منطقه کمک شایانی مینماید.
خانم لیلا نفیسی نیا، دکتر محمد تقی آشوری،
دوره 9، شماره 23 - ( 6-1392 )
چکیده
میتوان گفت بخشی از هویت فرهنگی-هنری و حتی ملی ما با فرش عجین و مرتبط است. تاریخ فرش ایران، پرافتخار و درخشان بوده است، هنرمندان این رشته تنها با اتکای به گذشته غنی و پربار این هنر و مسیری که تاکنون پیموده است و با دمیدن روح خلاقانه به آن میتوانند آن را همچنان زنده نگهدارند. از اینرو یکی از وظایف پژوهشگران و محققان این رشته معرفی گذشته غنی فرش ایران و هویت تاریخی آن است. در این مقاله تلاش شده است تا بر اساس یک مطالعه کتابخانهای و میدانی ویژگیهای تاریخی-هنری و نمادشناسی یکی از معروفترین نقوش فرش ایران یعنی نقش هراتی در حوزه جغرافیای فرش ایران مورد بررسی قرار گیرد و ریشههای تاریخی این نقش معرفی شود و نهایتاً به چند سؤال زیر پاسخ داده شود. ساختار نقش هراتی چیست ؟ منشأ نقش هراتی چیست؟ انواع نقش هراتی کداماند؟
خانم فاطمه نعلچی کاشی، دکتر محسن رسولیان، دکتر حسین بوجاری،
دوره 9، شماره 24 - ( 12-1392 )
چکیده
هدف از این تحقیق شناسایی عوامل توسعه بازار فرش دستباف ایران در بازارهای جهانی و رتبهبندی این عوامل است. کلاً ۱۲۰ نفر از خبرگان فرش و صادرکنندگان فرش در برآورد شرکت داشتند. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش علی از شاخه پیمایشی است که ابزار گردآوری پرسشنامه و ملاک انتخاب جامعه آماری در دسترس بودن افراد و ویژگیهای آنها بوده است. این تحقیق با استفاده از آمار توصیفی (جدول توزیع فراوانی، نمودار، شاخصهای آماری) و آمار استنباطی (آزمون کولموگروف-اسمیرنف،۱ آزمون T، آزمون فریدمن، آزمون کروسکال والیس، آنالیز فاکتور) به بررسی ارتباط میان متغیرها پرداخته و ضمناً برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و انجام آزمونهای فوق از نرمافزار SPSS استفاده شده است. نتایج نشان میدهد که شناسنامهدار کردن فرش دستباف سبب توسعه بازار فرش دستباف میگردد. افزایش تبلیغات رابطه مثبتی با توسعه بازار فرش دستباف دارد. شناسایی خواستههای مصرفکنندگان فرش دستباف سبب توسعه بازار فرش دستباف میگردد. آشنایی صادرکنندگان با تجارت الکترونیک رابطه معنیداری با توسعه بازار فرش دستباف دارد. وجود یک برند برای فرش دستباف سبب توسعه بازار فرش دستباف میگردد. همچنین مشخص شد که اهمیت متغیرهای پژوهش بهترتیب عبارتند از: تبلیغات، شناسایی خواستههای مصرفکنندگان، وجود یک برند، آشنایی صادرکنندگان با تجارت الکترونیک، شناسنامهدار کردن.
دکتر محسن علیزاده ثانی، آقای امیر شجاعیان،
دوره 10، شماره 25 - ( 6-1393 )
چکیده
صنعت فرش با قدمتی هزاران ساله بهعنوان میراث فرهنگی کشور، زمینهساز ایجاد صدها فرصت شغلی و ارتزاق بخش قابل توجهی از جمعیت است. اما تحقیقات نشان میدهد که این صنعت در طی سالهای اخیر با چالشهای قابل ملاحظهای مواجه شده است. در این مقاله بحث میشود که از بهبودهای جزءنگر نتیجهای حاصل نخواهد شد و صنعت فرش دستباف نیازمند نگرشی سیستمی است که آن را در بستر سیستمهای نوین مدیریتی و مبتنی بر اولویتبندیهای صحیح قرار دهد و ضمن بهبود عناصر، بیش از پیش بر بهبود روابط اجزاء صنعت فرش دستباف و ایجاد همافزایی میان آنها تأکید کند. لذا با معرفی ادبیات خوشههای صنعتی و عوامل مؤثر بر موفقیت آنها، عوامل موفقیت خوشه صنعتی فرش دستباف خراسان شمالی را در دو موقعیت وضع موجود (ایجاد) و وضع مطلوب (بهرهبرداری) مورد شناسایی و اولویتبندی قرار میدهیم. جامعه آماری پژوهش متشکل از خبرگان (۴۰ نفر) حاضر در خوشه مورد مطالعه است. دادههای پژوهش از طریق پرسشنامه مقایسات زوجی جمعآوری شد و با روش تحلیل شبکهای (ANP) مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که در وضعیت فعلی، زیرساخت فیزیکی، حمایت دولت و تأمینکنندگان و در وضعیت مطلوب، شبکههای درونی، دسترسی به نیروی کار ماهر و بازاریابان دارای بیشترین اولویت برای موفقیت خوشه مورد مطالعه هستند.
اسماعیل مزروعی نصرآبادی، دکتر لعیا الفت، دکتر مقصود امیری،
دوره 10، شماره 26 - ( 12-1393 )
چکیده
زنجیره تأمین از جمله مباحثی است که مورد توجه زیادی قرار گرفته است. امروز رقابت شرکتها با یکدیگر مطرح نیست بلکه زنجیرهها با یکدیگر رقابت میکنند، در نتیجه توجه به بحث زنجیره تأمین حیاتی و ضروری است. درباره توانمندسازهای عملکرد زنجیره تأمین کارهای پراکندهای صورت گرفته است، اما این کارها دارای جامعیت لازم نیستند. در این مقاله این توانمندسازها مورد بررسی قرار میگیرد و دستهبندی میشود. این مقاله در مورد زنجیره تأمین فرش دستبافت ایران صورت میگیرد. فرش دستبافت از صنایعی است که در ایران دارای جایگاه مناسبی است، اما تحقیقات علمی زیادی در این صنعت صورت نگرفته است؛ در نتیجه توجه به این صنعت لازم و ضروری است. این تحقیق در شهر کاشان صورت گرفته است و از تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی استفاده شده است. بعد از انجام تحلیل عاملی، توانمندسازهای عملکرد در دستههای مدیریت و رهبری، مدیریت دانش و اطلاعات، همکاری، اصول اخلاقی، روابط در زنجیره، اندازهگیری عملکرد، مدیریت ظرفیت تولید، استراتژی دستهبندی شدند. از بین این عوامل، مدیریت و رهبری و همکاری از همه مهمتر است. در نهایت پیشنهادهایی برای ارتقای این عوامل ارائه شده است.
خانم شکوفه مصباحی،
دوره 11، شماره 27 - ( 6-1394 )
چکیده
برادران عمواوغلی از بنیانگذاران و احیاکنندگان قالیبافی معاصر در شهر مشهد هستند. قالیهای ایشان بهدلیل ویژگیهای ناب و منحصربهفردی که دارد، از بسیاری قالیهای دیگر متمایز شده است.
نگارنده در این مقاله به بررسی، دستهبندی و معرفی طرح و نقشۀ بافتهشده در متن و حاشیۀ قالیهای مختلف ایشان، پرمصرفترین نقشهها، بیشترین ساختار در طراحی، تناسبات اجزای قالی، نقشمایههای مصرفی و... و مارکهای «عمواوغلی» و «عمواوغلی 110» پرداخته است.
طرح قالیهای ایشان یا اقتباسی است، مانند طرحهای شیخصفی، چلسی و... یا ابداعی است، مانند طرح کوزهکنانی. در هر دو مورد، تحت تأثیر طرحهای اصیل شمال شرق ایران و سبک هرات است.
در تولیدات ایشان علاوه بر قالیهای بسیار نفیس که اغلب ریزبافت و با نقوشی ظریف و پیچیده هستند، قالیهای معمولی با طرحهای خلوت، نقوشی درشت و حتی هندسی و کفساده با رجشمار پایین نیز مشاهده میشود که در این نوشتار بهتمامی مورد بررسی قرار گرفتهاند.
در ادامۀ مقاله، چند نفر از طراحانی که با برادران عمواوغلی همکاری کردهاند و بهگونهای در شاخصشدن تولیدات ایشان نقش داشتهاند، مانند استاد طاهرزاده بهزاد، استاد صنعتنگار و... معرفی شدهاند.
دکتر محمدتقی طغرایی، خانم بهاره نویدزاده، دکتر علی عطافر، دکتر ایمان زکریایی کرمانی،
دوره 11، شماره 28 - ( 12-1394 )
چکیده
ازآنجاکه بخشی از کارآفرینی فرهنگی معطوف به کارآفرینی در عرصۀ هنر و صنایع دستی است و فرش دستبافت در ایران یکی از مهمترین و باقدمتترین صنایع دستی و هنری ایران در جهان شناخته میشود، توجه به کارآفرینی در بخش فرش از اهمیت قابلتوجهی برخوردار است. توجه به حفظ اصالت این هنر بومی، تولید و صادرات فرش دستبافت بهمنظور دستیابی به سهم بازار رقابتی و رونق کارآفرینی در عرصۀ صنایع دستی اصیل ازجمله دلایل اهمیت این موضوع میباشد. در چند دهۀ اخیر این بازار با موانعی مواجه بوده که این بازار ارزشمند را با مشکل مواجه کرده است. برای رفع این مشکلات، نوآوری یکی از راهکارهای بنیادین بهشمار میرود. بنابراین، هدف از انجام این پژوهش، شناسایی موانع موجود در نوآوری فرش دستبافت است و برمبنای موانع شناساییشده یک مدل کاربردی برای نوآوری در حوزۀ فرش دستبافت ارائه میشود. بهمنظور دستیابی به این هدف، از روش تحقیق توصیفیپیمایشی استفاده شده است. جامعۀ آماری شامل طراحان، تولیدکنندگان و فروشندگان این حوزه است که حجم نمونۀ معرف با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی طبقهای 211 نفر میباشد. نتایج بهدستآمده نشان میدهد که موانع نوآوری در فرش دستبافت در 5 مقولۀ اصلی عوامل اقتصادی، بازاریابی، فرهنگی، مدیریتی و تکنولوژیکی و 30 زیرشاخه شناسایی شده است. همچنین تحلیل نتایج بهدستآمده حاکی از آن است که این عوامل هرکدام بهاندازۀ متفاوتی مانع نوآوری در طراحی فرش اصفهان میباشند. در پایان، پیشنهاداتی برای رفع این موانع ارائه شده است.
دکتر اشکان رحمانی،
دوره 13، شماره 32 - ( 12-1396 )
چکیده
ایل قشقایی از ایلات جنوب کشور بوده که حرفه اصلی آنها دامداری و زنان آنها به امر بافندگی اشتغال دارند. بر اساس نوع زندگی کوچ نشینی انواع دست بافته های محفظه ای از قبیل مفرش، خورجین، چنته، جوال، توبره، قاشقدان، نمکدان توسط آنها بافته می شود. در میان این دست بافته ها مفرش از همه بزرگتر و تنها بافته سه بعدی است که در آن گلیم، جاجیم، رختخواب قرار داده می شود. نقوش مورد استفاده تماما هندسی و انتزاعی بوده و از نظر ترکیب بندی به دو صورت نوارهای راه راه افقی و مورب می توان مشاهده نمود. مفرش با تکنیک " گلیم بافی با پود مکمل جایگزین" بافته می شود که از نظر کوجی بندی و بافت به اصطلاح محلی به دو شیوه جدید و قدیم دسته بندی می گردد. شیوه تحقیق توصیفی است و گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و با مراجعه به عشایر و روستاهای شیراز، فیروزآباد و فراشبند به صورت میدانی به دست آمده است. نتایج این تحقیق میدانی بر پایه بررسی تعداد 45 قطعه استوار است که از این تعداد 5 قطعه از شیراز، 7 قطعه از عشایر فیروزآباد، 5 قطعه از عشایر فراشبند، 20 قطعه از شهرستان فیروزآباد، 6 قطعه از روستای جهادآباد، 2 قطعه از روستای مورج شهرک مورد تحقیق و آنالیز قرار گرفته است.
دکتر عبداله میرزایی،
دوره 14، شماره 33 - ( 6-1397 )
چکیده
دوفصلنامه علمی- پژوهشی گلجام با هدف معرفی پژوهشهای علمی انجام شده در حوزههای مختلف فرش دستباف ایران از سال 1384 شروع بهکار نموده است. هدف از این پژوهش تحلیل محتوای 179 عنوان مقاله منتشر شده در 30 شماره نخست این مجله است. این پژوهش به لحاظ هدف از نوع پژوهشهای کاربردی است که با استفاده از روش تحلیل محتوا و به شیوه کمی به انجام رسیده است. یافتههای پژوهش نشان میدهند، که در هر شماره این نشریه به طور میانگین 35/6 مقاله منتشر شده است. 69/42 درصد مقالات دو مؤلفه بوده و 46/49 درصد آنها توسط نویسندگانی با درجه علمی دکتری نوشته شدهاند. نویسندگان مرد با نگارش 42/73 درصد مقالات نسبت به نویسندگان زن از جایگاه بالاتری برخوردار هستند. نویسندگان زن جایگاهی در بین 6 نویسنده پرکار دوفصلنامه ندارند. 5 نفر از 6 نویسنده پرکار مقالات از اعضای هیأتتحریریه هستند. در بین دانشگاهها نیز دانشگاه تربیتمدرس، دانشگاه کاشان و دانشگاه شاهد هرکدام به ترتیب با 43، 32 و 31 عنوان مقاله بیشترین سهم را در انتشار مقالههای این نشریه عهدهدار بودهاند. از نظر موضوعی نیز 5/51 درصد مقالات به حوزه طرح و نقش اختصاص یافته است. 7/65 درصد از مقالات به شیوه کیفی و 3/57 درصد آنها به شیوه کتابخانهای به انجام رسیدهاند.
دکتر علیرضا امینی، دکتر اسماعیل مزروعی نصرآبادی، خانم طیبه جعفری،
دوره 14، شماره 33 - ( 6-1397 )
چکیده
تغییر رفتار فروش در حین تعامل با مشتری بر اساس اطلاعات دریافت شده پیرامون ماهیتِ موقعیت مشتری، شناخت بیشتر نسبت به نیازها و خواستههای او، رضایتمندی مشتری و در نهایت اثربخشی بازاریابی شرکتها را به ارمغان می آورد. لذا در پژوهش حاضر تأثیر راهبرد رفتار فروش انطباقی بر اثربخشی بازاریابی با توجه به تأکیدات بازاریابی شرکتها در حوزه هنرصنعت فرش دستبافت مورد بررسی قرارگرفته است. جامعه آماری این پژوهش، فروشندگان فرش دستبافت شهر تهران میباشند که حجم نمونه محاسبه شده 305 نفر بدست آمد که با روش تصادفی ساده در مناطقی که تراکم حضور داشتند، پرسشنامه پژوهش توزیع شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها، از روش مدلسازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار آموس استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد راهبرد رفتار فروش انطباقی بر اثربخشی بازاریابی و تأکیدات بازاریابی شرکت اثر مستقیم دارد ضمن اینکه تأکیدات بازاریابی شرکت نیز رابطه راهبرد فروش انطباقی و اثربخشی بازاریابی را میانجی گری می کند.
شهدخت رحیم پور، ابوالقاسم نعمت شهربابکی،
دوره 14، شماره 34 - ( 12-1397 )
چکیده
سفره دستبافتهای کاربردی برای تهیه نان و تناول غذا است که در مناطق متعدد روستایی و ایلات عشایر توسط زنان بافته میشود. استان سیستان و بلوچستان از مناطق مهم سفرهبافی از نظر روش بافت و نقوش این دستبافته است.د روند نزولی تولید سفره که متاثر از شرایط زیست محیطی، اقتصادی، تغییر ساختار زندگی و نادیده انگاشتن ظرفیتهای بومی هنر زنان این خطه است، فراموشی بخشی از هویت فرهنگی و اجتماعی هنر این منطقه را به همراه داشته است لذا، این مطالعه برای نخستین بار با هدف بررسی ساختار بافت و نقشمایههای سفرههای سیستان و بلوچستان انجام شده است. جمعآوری اطلاعات به کمک مطالعه میدانی و کتابخانهای، و روش پژوهش توصیفی تحلیلی است. نتایج نشان میدهد ساختار بافت سفرهها به سه روش گلیم بافی، تلفیقی (گلیم دورو و پیچ بافی) و چرخیباف است. طرح کلی سفرهها محرمات، کفساده، ترنجی و واگیرهای، و پانزده نگاره سفرهها شناسایی گردید. بیشترین کاربرد نگارهها در معنای جاودانگی و بارانخواهی بهکار رفته است.
شهدخت رحیم پور، سیدعبدالجابر قدرتیان کاشان، امیرحسین چیت سازیان،
دوره 15، شماره 35 - ( 6-1398 )
چکیده
نقش منابع انسانی و مدیریت موثر آن در رشد و توسعه کشورها امری شناخته شده است. در هنر– صنعت فرش دستباف توجه به منابع انسانی بافت به عنوان پویاترین عنصر چرخه تولیدی رونق فرش دستباف از کارآمدی مطلوبی برخوردار نیست. از این رو، این پژوهش با هدف آسیبشناسی عوامل تاثیرگذار بر حفظ و افزایش نیروی انسانی بافنده فرش دستباف در سه سطح عوامل محیطی، محیط خرد و عوامل درون سازمانی در شهرستان شیراز به روش پیمایشی انجام شده است. در مجموع پس از بررسی پیشینه تحقیق 83 متغیر در 3 بعد عوامل محیطی، محیط خرد یا صنعت و درون سازمانی شناسایی شد. روش جمعآوری دادهها با استفاده از منابع کتابخانهای و میدانی بوده است. ابزار جمعآوری اطلاعات پرسشنامه است. تجزیه و تحلیل دادهها به شیوه توصیفی و استنباطی با استفاده از آزمون تیاستیودنت تک نمونهای و فریدمن صورت گرفته است. نتایجحقیق حاکی از آن است که از مجموع 83 متغیر، 60 متغیر تاثیر مثبت، 4 متغیر تاثیر خنثی و 19 متغیر تاثیر منفی داشته اند. از این 19 متغیر منفی، 11 متغیر مربوط به عوامل محیط کلان، 3 متغیر مربوط به محیط صنعت و 5 متغیر مربوط به بعد درون سازمانی است. بنابراین می توان گفت این عوامل محیط کلان هستند که بیشترین تاثیر منفی را بر رکود یا رونق صنعت فرش و بالتبع افزایش یا کاهش نیروی بافنده در شهرستان شیراز دارند.
دکتر اشکان رحمانی، دکتر مجیدرضا مقنی پور،
دوره 15، شماره 35 - ( 6-1398 )
چکیده
فرش دستباف به عنوان یکی از مهم ترین صنایع اشتغالزا در حوزه های عشایری و روستایی ایران، فراز و نشیب های بسیاری را در دهه های اخیر تجربه نموده است. لازمه برنامه ریزی مناسب و پایدار برای حفظ و توسعه این هنر صنعت، ارائه تصویری شفاف و همه جانبه از وضعیت قالی بافی و فراز و نشیب های آن در هر یک از این حوزه ها می باشد و مسئله اصلی در این مقاله نیز بر همین اساس تعریف می شود؛ به بیان دیگر این پژوهش با هدف ارائه تصویری شفاف و کامل از وضعیت فرشبافی عشایر قشقایی ساکن شده در منطقه فیروزآباد فارس در یک دهه گذشته انجام گرفته است و درصدد پاسخ به سوال چگونگی فرآیند تولید و چیستی محصول تولیدی در دوره زمانی مذکور بوده است.
این مقاله نتایج تحقیقاتی میدانی است که بین سالهای 1386 تا 1396 در 10 روستای فرش باف منطقه فیروزآباد که غالب جمعیت آنها را طوایف مختلف ایل قشقایی تشکیل می دهند، انجام شده است. قالی های مورد بررسی در این پژوهش حداکثر عمر 40 ساله داشته اند.
قالی این مناطق در دهه مورد مطالعه به خاطر اسکان طوایف مختلف ایل قشقایی، نزدیکی روستاها با شهرستان فیروزآباد و ارتباط نزدیک خریداران و تولید کنندگان با بافندگان، از رونق خاصی برخوردار بوده اند و در این میان روستاهای جایدشت و بایگان از نظر کمی بیشترین و با کیفیت ترین قالی ها را تولید می کنند. بته قبادخانی، ماهی درهم، یک سر ناظم، محرمات، یازده ترنج و لچک ترنج از طرحهای رایج این منطقه می باشد. همچنین در این دوره، در روستاهای یاد شده حفظی بافی و ذهنی بافی جای خود را به نقشه داده است که البته نقشه های مورد استفاده با کارگاههای شهری متفاوت است، به طوریکه بافنده نقش اصلی را در شکل دادن طرح ها و نقوش بافته ها ایفا می کند.
گلثوم اکبری ارباطان، رسول عباسی،
دوره 15، شماره 36 - ( 12-1398 )
چکیده
در سالهای اخیر موج تحریمها بر اقتصاد ایران سایه انداخته است که با هدف کاهش توان مالی، رفاه ملی و یأس و ناباوری، جبهه تقابلی جدیدی پیش روی اقتصاد ایران باز کرده است. با توجه به اهمیت و نقش ویژه بافت فرش و جایگاه آن در اقتصاد کشور، شناسایی و مطالعه مشکلات اخیر بافندگان فرش دستبافت همگام با تحریم ضروری مینماید. این پژوهش با این هدف به شیوه توصیفی از طریق مصاحبههای عمیق نیمهساختارمند به تدوین و اعتباریابی چارچوبی مفهومی با روش تحلیل مضمون پرداخته است. جامعه آماری شامل قالیبافان شهر آرباطان در استان آذربایجان شرقی هستند که از بین آنها 20 نفر قالیباف به روش نمونهگیری هدفمند انتخاب و در این مطالعه مشارکت کردند. یافتههای پژوهش نشان میدهد چالشهای یادشده در قالب چهار مضمون اصلی شامل چالشهای فردی، چالشهای تولید، چالشهای فروش و چالشهای متولیان و 33 مضمون فرعی قابل دستهبندی است. در انتها با توجه به نتایج پژوهش، پیشنهادهایی چون توسعه تسهیلات مالی حمایتی با بهرهی کم، نظاممند کردن و سازماندهی مکانیسمهای فراوری مواد اولیه در داخل کشور و تبلیغات مناسب در بازارهای جهانی در جهت حل مشکلات قالیبافان ارائه شده است.
مرضیه صحت، سیدمحمدجواد افسریان،
دوره 16، شماره 38 - ( 12-1399 )
چکیده
چکیده:
در میان عشایر قشقایی آنچه که بیش از همه زبانزد خاص و عام است تنوع دستبافته ، طرح و نقش آن ، و رنگهای درخشان و زیبای آن است. شیشه درمه یکی از ده ها دستبافته ایل قشقایی است و نوعی گلیم تار نما و دو رنگ محسوب می شود و مانند سایر دستبافته های عشایری از مادر به فرزند آموزش داده می شده که امروزه به دلیل مشکلاتی چون کمبود بافنده ماهر ، بافت زمان بر ، نداشتن نقشه بافت ، عدم معرفی ، بافت آن در حال منسوخ شدن می باشد . از این رو سعی بر این بوده که این دستبافته احیاء گردد تا از منسوخ شدن آن جلوگیری شود و با معرفی صحیح آن در زندگی روزمره مورد استفاده قرار گیرد.بدین ترتیب به روش میدانی( حضور در شهرستان فیروزآباد و مصاحبه و یادگیری نحوه بافت از بافنده قدیمی آن شهرستان ) و سپس کتابخانه ای تحقیقات انجام شده که هدف پژوهش در هنر خلق مسیری مناسب و ایده آل برای سایر هنرمندان و زمینه ساز برای فعالیت هنرمندان فراهم گردد.
در انجام این تحقیق سعی نگارنده بر این بوده که سوالات زیر را پاسخ گوید :
- با چه تکنیکی بافته شده و محدودیت های تکنیکی آن چیست و می توان آن را بر طرف ساخت یا خیر؟
- چگونه می توان نقش آن را اصلاح و برای آن نقشه تهیه کرد؟
در این پروژه تحقیقاتی با بررسی نقوش شیشه درمه مشخص شده که چون این دستبافته در حال منسوخ شدن است تنها یک نقش از شیشه درمه شناخته شده و تنها همین یک نقش را شیشه درمه می خوانند در حالیکه چندین نقش دیگر ، هم از حاشیه هم از متن ، بدست آمده که در چندین عکس مشترک بوده اند . در ادامه تکنیک بافت شیشه درمه مورد بررسی قرار گرفت . نتیجه این بررسی این بود که شیشه درمه گلیمی است تار نما با دو رنگ کاملا متضاد که نقش ها با 2چوب به وجود می آید در واقع چوب ها نقش وردها را در پارچه بافی بعهده دارند.
واژگان کلیدی: جاجیم ، بافت ، تار نما ، شیشه درمه ، فیروزآباد
اردشیر بروجنی، علیرضا خواجه احمد عطاری، محمد تقی آشوری، محمدرضا حافظ نیا،
دوره 16، شماره 38 - ( 12-1399 )
چکیده
زیباییشناسی فرش دستباف ایرانی بر گرفته از باور و درک زیباشناختی انسان ایرانی از نظام هستی است. در مجموعهی دستبافتههای کوچک عشایر بختیاری، خورجینها از نظر الیاف، کاربرد و نقوش یک نمونهی با ارزش محسوب میشوند. نقوش اینگونه دستبافتهها ذهنی بوده و مبتنی بر باورها و اعتقادات عشایر با کمک گرفتن از طبیعت شکل گرفتهاند. نقوش ذهنی خورجینهای عشایر منطقهی بختیاری دارای ویژگیهای خاص و ارزشهای بصری بر مبنای استفاده و برداشت از طبیعت و زیبائیهای آن، از حیث طرح و رنگ است و از آنجایی که تابع هیچ نقشهی از قبل تهیه و سفارشی شده نیست، جایگاهی برتر به خود اختصاص دادهاند. هدف این مقاله تبیین ویژگیها و زیباییهای مستتر در نقوش ذهنی اینگونه دستبافتهها است، که این ویژگی و زیباییهای نقوش، جزیی از ویژگیهای کلی و زیباییهای مجموعه (پشت و روی دستبافته، الیاف دستبافته، شیرازه و اتصالات دیگر دستبافته) دستبافته عشایری است. سؤال اصلی مقاله این است که نقوش ذهنی دستبافتههای عشایری بازتاب چه ویژگیهای تجسمی است و جایگاه طبیعت و زیباییهای آن از حیث طرح و رنگ و ترکیببندی در خلق نقوش ذهنی خورجینهای عشایر منطقهی بختیاری کجاست و چگونه نقوش ذهنی خورجینها از طبیعت منطقه تأثیر گرفته و یا تجرید و انتزاع یافتهاند. دادههای پژوهش با استفاده از روش میدانی، مصاحبه و کتابخانهای گردآوری شدهاند، تا بتوانند آنچه از ذهن بافندهی عشایری با توجه به پیشینهی قومی و طبیعت محیط زندگیاش نقش بر خورجین شده است؛ کشف و استخراج شود و سپس ثبت و دستهبندی شوند. در نتیجهی این پژوهش، دستیابی به یک دستهبندی کامل از انواع نقوش گیاهی، حیوانی، هندسی و تصویری با توجه به ابعاد گستردهی فرهنگ و آداب زندگی عشایر بختیاری حاصل شده است. همچنین درصد و میزان استفاده بافندگان عشایر منطقه از الیاف بومی و سنتی نسبت به الیاف کارخانهای به دست آمده است و در ارتباط با میزان استفادهی بافندگان عشایر بختیاری از رنگهای سنتی و گیاهی نسبت به رنگهای شیمیایی، این پژوهش نتایج قابل توجهی را به همراه داشته است.
َشهدخت رحیم پور، اشکان رحمانی،
دوره 17، شماره 39 - ( 6-1400 )
چکیده
دستبافتههای عشایری مهمترین مظهر هنر بومی و ایلی بوده و معرف بخشی از خصوصیات اجتماعی و فرهنگی زندگی عشایری است. در ایل قشقایی دستبافتههای محفظهای از تولیدات کاربردی زنان ایل است. با تغییر ساختار زندگی ایلی، اسکان ایلات و عشایر، و در ادامهی مهاجرت تعداد کثیری از عشایر به مناطق روستایی و شهری و جایگزینی کالاهای ارزان قیمت در تناسب با نیازهای زندگی، تولید بسیاری از بافتههای کاربردی منسوخ شده است. این پژوهش با هدف شناسایی ویژگیهای ساختاری و کارکردی این نوع دستبافتهها در ایل قشقایی و بررسی این تولیدات بر مبنای انسانشناسی هنر انجام شده است. گردآوری اطلاعات این پژوهش میدانی و کتابخانهای است. یافتههای پژوهش به روش توصیفی تحلیلی ارائه شد. بافتههای محفظهای در اندازههای متعدد در تناسب با نیاز زندگی ایلی بهعنوان شاخص، زنان هنرمندان و انتخاب شیوهی بافت این دستبافتهها در تناسب با کارکرد آنها تعریف شده است. شاخص، نشانهی محکمی از اجرای خلاق و بیانگر عاملیت هنرمند و سرنمون، بیانگر موقعیت هنرمند است. در وضعیت موجود این دستبافتهها بهعنوان شاخص، نقش میانی را دارند که هم میراث جامعه ایلی است و هم عاملیتی برای تداوم فرآیند سبک بافت که تا به امروز باقی مانده است.
فاطمه باقری زاده، عبداله میرزایی،
دوره 17، شماره 40 - ( 7-1400 )
چکیده
قالیهای عشایری استان فارس یکی از مهمترین تولیدات عشایری ایران ضمن برخورداری از پیوندهای فرهنگی و جغرافیایی، نمودی از هویت، فرهنگ، آداب و رسوم، ادبیات و هنرهای بومی و کاربردی ایلات هستند. در سالهای اخیر نفوذ سلیقه و معیارهای بازار در مؤلفههای بصری و فنی قالیهای عشایری فارس تأثیرات قابلتوجهی داشته است. مسئله اصلی پژوهش، فاصلهگرفتن قالیهای عشایر فارس از بنیانهای معرفتی و فرهنگی خویش تحتتأثیر پدیده بازاریشدن میباشد. هدف از پژوهش، شناخت عوامل زمینهساز تغییرات هویتی و فرهنگی در قالیهای عشایر فارس با هدف فراهم آوردن بستری مناسب برای اتخاذ راهکارهای لازم توسط نهادهای متولی میباشد. سؤالات پژوهش معطوف به، الف: شناخت عوامل بازاریشدن و ب: شناخت تبعات بازاریشدن قالیهای عشایر فارس هستند. پژوهش از نوع کیفی و با نمونهگیری هدفمند و تحلیل50 نمونه قالی عشایر فارس به روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از دادههای حاصل از منابع کتابخانهای و انجام مصاحبههای کیفی به انجام رسید. نتایج نشان دادند: در چند دهه اخیر اجرای طرح اصلاحاتارضی، اسکاناجباری عشایر و جریان آموزش عشایر موجب تغییر در سبکزندگی و تغییر انگیزه های تولید بافندگان از رویکرد تولید برای خود به تولید با هدف عرضه در بازار گردید. از تبعات بازاریشدن قالیهای عشایر فارس، رواج تولید قالی با نقشههای سفارشی، مهجور ماندن نقوش ذهنی بافندگان، نفوذ نقوش غیربومی، اولویت دادن به سلیقه مخاطب و تغییر در شیوههای تولید نظیر انبوهبافی هستند که منجر به کمرنگ شدن مبانی هویتی و اصالتهای بومی و فرهنگی قالیهای تکنسخه و منحصربه فرد عشایر میشود. این تغییرات تحت عنوان بازاری شدن مفهوم سازی و در نتایج معرفی گردید.
مریم رنجبر، امیرحسین چیت سازیان، اسماعیل مزروعی نصرآبادی،
دوره 18، شماره 41 - ( 6-1401 )
چکیده
فرش دستبافت در سالهای اخیر جایگاه جهانی خود را از دست داده است. مشکلات متعددی باعث این موضوع شدهاند. یکی از موارد مهم، مشخص نبودن بهرهوری کارگاههای تولید فرش دستبافت است. روشهای موجود اندازهگیری بهرهوری، کمی هستند. در صنعت فرش دستبافت دستیابی به دادههای کمی یا امکانپذیر نیست یا به سختی امکانپذیر است. تاکنون تحقیقی برای ارزیابی کیفی بهرهوری انجام نشده است در نتیجه این تحقیق با هدف ارائه روشی برای ارزیابی بهرهوری کارگاههای متمرکز تولید فرش دستبافت به صورت کیفی صورت گرفته است. جامعه آماری تحقیق و شیوه نمونه گیری در مراحل اول و دوم تحقیق عبارتند از: خبرگان فرش دستبافت، قضاوتی؛ تولیدکنندگان فرش دستبافتِ دارای کارگاه بافت در شهر اصفهان و تصادفی. برای تعیین شاخصهای ارزیابی بهرهوری، از روش دلفی در مرحله اصلی و مقدماتی و برای ارزیابی بهرهوری، از آزمون تی یک نمونهای استفاده شده است. در این تحقیق به عنوان نتیجه، روشی برای ارزیابی بهرهوری ارائه گردید که برای ارزیابی بهرهوری قابلیت اجرا در کلیه کارگاههای متمرکز تولید فرش دستبافت را دارد. در این پژوهش برای بهره وری دو بُعد اثربخشی و کارایی منظور گردیده است. سرمایه، مواد، تجهیزات، روش، مدیریت و نیروی انسانی ، شاخصهای کارایی بوده و تحقق اهداف و رضایت مشتری شاخصهای اثربخشی اند. نتایج آزمون تی یک نمونهای بیانگر این است که بهرهوری، ابعاد و مؤلفههای آن از حد متوسط بیشتر اما از حد ایدهآل کمتر میباشند.
