47 نتیجه برای ایران
خانم لیلا نفیسی نیا، دکتر محمد تقی آشوری،
دوره 9، شماره 23 - ( 6-1392 )
چکیده
می‌توان گفت بخشی از هویت فرهنگی-هنری و حتی ملی ما با فرش عجین و مرتبط است. تاریخ فرش ایران، پر‌افتخار و درخشان بوده است، هنرمندان این رشته تنها با اتکای به گذشته غنی و پر‌بار این هنر و مسیری که تاکنون پیموده است و با دمیدن روح خلاقانه به آن می‌توانند آن را همچنان زنده نگهدارند. از این‌رو یکی از وظایف پژوهشگران و محققان این رشته معرفی گذشته غنی فرش ایران و هویت تاریخی آن است. در این مقاله تلاش شده است تا بر اساس یک مطالعه کتابخانه‌ای و میدانی ویژگی‌های تاریخی-هنری و نماد‌شناسی یکی از معروف‌ترین نقوش فرش ایران یعنی نقش هراتی در حوزه جغرافیای فرش ایران مورد بررسی قرار گیرد و ریشه‌های تاریخی این نقش معرفی شود و نهایتاً به چند سؤال زیر پاسخ داده شود. ساختار نقش هراتی چیست ؟ منشأ نقش هراتی چیست؟ انواع نقش هراتی کدام‌اند؟
آقای غلامرضا طوسیان شاندیز، دکتر امیرحسین چیت سازیان، دکتر مهرناز آزادی، آقای فتحعلی قشقایی‌فر،
دوره 9، شماره 24 - ( 12-1392 )
چکیده
قالی ایران از جمله گرانبهاترین و کاربردی‌ترین هنرهای بشری است که از دیرباز معرف فرهنگ و توانایی ایرانیان بوده است. این دستبافته فاخر طی اعصار در معرض آسیب‌ها و مخاطراتی قرار داشته که گاه منجر به نابودی نمونه‌هایی از آن شده است. در این مسیر، افرادی گاه برای امرار معاش و گاهی از سر هنردوستی دست به مرمت و بازسازی قالی‌های آسیب‌دیده زده‌اند. با این حال همیشه این مرمت‌ها صحیح و علمی نبوده و بعضاً عدم شناخت صحیح آسیب، عوامل آسیب‌رسان و دلایل ایجاد آن، عدم مهارت لازم در مرمت قالی منجر به تسریع نابودی قالی گردیده است. در پژوهش توصیفی-تحلیلی حاضر که به دو روش میدانی و کتابخانه‌ای صورت گرفته است، آسیب‌ها، میزان آسیب‌دیدگی و سطح‌بندی آسیب‌ها در قالی ایران مورد مطالعه قرار گرفته است. به‌همین منظور، ابتدا عوامل آسیب‌رسان اصلی، انسانی- فیزیکی- جانوری (زیستی)- شیمیایی، بررسی شده و سپس به سطح‌بندی آسیب‌ها، شامل پرزی، گره‌ای، پودی وتاری پرداخته شده است. در ادامه گروه‌بندی آنها به دسته‌های درون‌ساختاری، برون‌ساختاری و جنبی انجام گرفته است که نسبت به پژوهش‌های پیشین جزئی‌نگرتر بوده و در عین حال شیوه‌ای نوین در تقسیم‌بندی آسیب‌ها است. در ادامه در بررسی‌های میدانی برخی آسیب‌ها در هر سه گروه درون‌ساختاری، برون‌ساختاری و جنبی به همراه ذکر دلایل ایجاد آن آسیب ارائه گردیده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که بسیاری از آسیب‌های درون‌ساختاری مربوط به مرحله پیش از بافت و حین بافت است و با درک صحیح از عامل آسیب‌رسان و همچنین نوع و سطح آسیب می‌توان راهکار مناسب مرمتی را بدون مخدوش کردن اصالت‌ها ارائه کرد.
دکتر طهمورث حسنقلی‌‌پور، خانم فاطمه عباسی بنی، آقای سعید عباسی بنی،
دوره 10، شماره 25 - ( 6-1393 )
چکیده
بررسی چگونگی عملکرد فرش دستباف ایران در بازار صادراتی، تعیین عوامل مؤثر بر عملکرد صادراتی صادرکنندگان و استخراج مدلی بر اساس این عملکرد موضوع مورد پژوهش در این مقاله است. مقصد صادراتی مورد مطالعه بازار آمریکا است و جامعه آماری این پژوهش متشکل از صادرکنندگان ایرانی فرش دستباف است که به این بازار صادرات فرش داشته‌اند و نام آنها در پورتال مرکز ملی فرش ایران موجود بوده است. پرسشنامه تحقیق در بین ۱۳۰ نفر از آنان که به‌صورت تصادفی ساده انتخاب شدند، توزیع شده است. مدل مفهومی تحقیق به روش تحلیل عاملی تأییدی و با استفاده از داده‌های پرسشنامهها استخراج شده است. نتایج نشان می‌دهد که صادرکنندگان ایرانی معتقدند کنترل بالایی بر فعالیت‌های برند‌سازی بین‌المللی در حوزه فرش دستباف ایرانی در بازار آمریکا دارند که این امر بر میزان برند‌گرایی و تعهد بین‌المللی آنان مؤثر است. این صادرکنندگان فرش خود را به نیازها و الزامات بازار آمریکا متعهد می‌دانند و در مجموع خود را برند‌گرا می‌دانند. به‌نظر صادرکنندگان ایرانی استراتژی‌های اتخاذ شده بازاریابی برای فرش دستباف ایران در بازار آمریکا به‌خوبی عمل می‌کند و نتایج راضی کننده‌ای برای این صادرکنندگان دارد. در نهایت آنان عملکرد برند فرش دستباف ایران در بازار آمریکا را مناسب ارزیابی نمودند و آن بخش از عملکرد مالی برند که مرتبط با عملکرد برند است را مناسب تشخیص می‌دهند و در نهایت مدلی که استخراج شده به‌طور خلاصه عوامل مؤثر بر عملکرد برند فرش ایران در بازار آمریکا را نشان می‌دهد.
خانم الهام شمسایی،
دوره 10، شماره 26 - ( 12-1393 )
چکیده
هرآنچه که به‌دست انسان ساخته می‌شود، جلوه‌هایی از نگرش او به جهان هستی و مبین قوه فکری او و ساختار فرهنگی جامعه‌ای است که در آن می‌زید. کنگ‌دژ، نگاهی ایرانی به شهر ایده‌آل و جایگاه مینوی بهشت در تفکر سنتی است. مکانی مثالی که سنت، آن را بر روی زمین و در عالم مادی به‌صورت‌های گوناگون نمودار می‌سازد و توسط آن مکان مقدس را در شهرسازی، معماری و هنر متجلی می‌کند. چهره فرش و نقوش و نمادهای به‌کار گرفته شده در آن یکی از نمونه‌های این تجلی است. شهر اسطوره‌ای کنگ‌دژ جزو روایت‌های متعددی است که علاوه بر شاهنامه در کتب دینی و پهلوی نیز آمده است. این پژوهش با نگاهی به کنگ‌دژ، عناصر این شهر اسطوره‌ای را در پیوند با هنر فرش و در تطبیق با عناصر و نقش‌مایه‌های آن مورد بررسی قرار و نشان می‌دهد که فرش علاوه بر آرایش خانه، نمودی زمینی از مکانی مقدس است. نمادهای مشترک میان سرزمین مثالی و فرش علاوه بر تطبیقی بر مفاهیم معنوی وحدت و کثرت؛ در بهتر نمودار ساختن این شهر مثالی و جامعه‌ای آرمانی نقش دارند. همچنین جزئیات کوچک و خاص شهر کنگ‌دژ در گوشه‌گوشه فرش خودنمایی می‌کند. این مقاله نگاه اسطوره‌شناسی دینی الیاده را به وام گرفته است.
آقای غلامرضا طوسیان شاندیز، دکتر امیر حسین چیت سازیان،
دوره 11، شماره 27 - ( 6-1394 )
چکیده
عملیات مرمت قالی، در وضعیت نشسته بر روی زمین و با استفاده از ابزارهای ساده انجام می‌شود. به‌منظور بهبود وضعیت نشستن مرمتگران قالی ایران و کاهش مشکلات ارگونومیک آنها، همچنین اصلاح وضعیت اتصال قالی آسیب‌دیده به چارچوب، مطالعه‌ای در سه فاز روی 72 مرمتگر از 12 کارگاه مرمت در شهر شیراز و نحوۀ کار و ابزار آنها صورت گرفت. در فاز اول، علائم اختلالات اسکلتی ـ عضلانی مورد مطالعه قرار گرفت. در فاز دوم، نحوۀ اتصال قالی به تکیه‌گاه، حین مرمت بررسی شد. در فاز سوم، بر اساس یافتهها و نیازهای جامعۀ هدف، ایستگاه کاری مناسبی که هر دو هدف فاز اول و دوم را هم‌زمان دارا باشد، طراحی شد. نتایج فاز اول نشان داد که بیشترین ناراحتی‌ها و شکایات، به‌ترتیب مربوط به زانوها، پشت و کمر است. چنین نتیجه‌گیری شد که اقدامات اصلاحی می‌باید بر روی حذف وضعیت نامطلوب نواحی یادشده از طریق طراحی و ساخت ایستگاه کاری متمرکز شود. نتایج مطالعه در فاز دوم مشخص کرد شیوۀ به‌کارگیری برخی از ابزار مرمت حین مداخلۀ مرمتی می‌تواند موجب ایجاد آسیب به قالی و مرمتگر گردد. در فاز سوم مطالعه، بر اساس ابعاد بدنی مرمتگران ایرانی و نوع اتصال صحیح قالی به تکیه‌گاه جهت مرمت، ایستگاه کاری طراحی و ساخته شد. ارزیابی وضعیت کار، قبل و بعد از مداخله بررسی شد و امتیاز نهایی در هر دو حالت باهم مقایسه گردید. نتایج نشان داد که کار بر روی میز ساخته‌شده، وضعیت تنه و پاها را بهبود و حالت ساعد و بازو را بدتر کرده است. این موضوع مؤثربودن اقدام اصلاحی را آشکار نمود. ازسویی، استفاده از بازوهای سراسری برای چفت‌کردن قالی روی تکیه‌گاه، از ایجاد آسیب جدید به قالی جلوگیری نمود.
دکتر علیرضا خواجه احمد عطاری، دکتر محمد تقی آشوری، دکتر بیژن اربابی، دکتر مهدی کشاورز افشار،
دوره 11، شماره 28 - ( 12-1394 )
چکیده
باغ، فارغ از شکل معمارانۀ آن، یکی از مفاهیم کلیدی در تاریخ هنر ایران از دوران باستان تا عصر اسلامی به شمار می‌آید؛ به‌گونه‌ای که در شکل‌دهی به فرم، مضمون، موضوع و محتوای بسیاری از آثار هنری در هنرهای مختلف، از جمله معماری این سرزمین، نقشی محوری و تعیین‌کننده داشته است. هدف پژوهش حاضر بررسی این مفهوم و جنبه‌های تعیین‌کنندۀ آن در هنر و فرهنگ دورۀ صفوی است. مسئله این است که باغ در جایگاه مفهوم فکری و معرفت‌شناختی چه نقشی در شکل‌گیری بسیاری از جریان‌ها و آثار هنری دورۀ صفوی و به‌ویژه فرش داشته است؟ این تحقیق بر اساس ماهیت و روش از نوع پژوهش‌های تاریخی ـ توصیفی ـ تحلیلی به شمار می‌آید و از روش کتابخانه‌ای برای گردآوری دادهها بهره برده است. همچنین برای تحلیل دادهها و رسیدن به پاسخ مسئله در این تحقیق از نظریۀ گفتمان میشل فوکو و نظریات لاکلا و موفه به‌عنوان چارچوب نظری استفاده شده است. نتیجۀ پژوهش نیز نشانگر آن است که با توجه به ویژگی‌های تعیین‌کنندگی، نظم‌بخشی و معنادهی، مفهوم باغ در شکل‌دادن فرمی، مفهومی، مضمونی و محتوایی، یک گفتمان معرفت‌شناختی در هنر دورۀ صفوی است؛ بنابراین، می‌توان از باغ به‌عنوان گفتمانی مسلط در هنر و فرش دورۀ صفوی یاد کرد.
آقای حسین کمند لو،
دوره 11، شماره 28 - ( 12-1394 )
چکیده
طراحان فرش در طول تاریخ با تأثیرپذیری از مذهب، سیاست، فرهنگ و سایر هنرهای رایج، نقوش زیبا و گاه منحصربه‌فردی را خلق و بافندگان چیره‌دست ایرانی نیز آنها را ثبت کرده‌اند. سجاده‌های محرابی از مهم‌ترین طرح‌هایی هستند که با ورود اسلام همه‌گیر شدند. این‌گونه از فرش‌ها با الگوبرداری از طاق‌های ایرانی و در ابعادی کوچک برای اجرای فریضۀ دینی نماز طراحی و اجرا شدند.
اجرای نمازهای جماعت و عیدین باعث ابداع طرحی جدید با عنوان سجادۀ صف در هنر فرش‌بافی ایران شد. در این‌گونه از فرش‌ها ردیفی از طاق‌های محرابی در طول یا عرض فرش بافته می‌شود و هرکدام از آنها جایگاه نمازگزاران را مشخص می‌کند. این طرح باگذشت زمان توسط مسلمانان سایر کشورهای اسلامی همچون ترکیه، هند و نواحی ترکستان شرقی اقتباس شد؛ با این تفاوت که بافندگان ساکن در این مناطق با توجه به فرهنگ و نقوش رایج، فرش‌هایی با طرح سجادۀ صف تولید کردند.
با توجه به اینکه اولین بار طاق و طاق‌نما در معماری عیلامی به کار گرفته‌شده و بعدها اشکانیان آن را احیا و گسترش دادند، همچنین اشاراتی که در برخی از سفرنامه‌ها به سجاده بافی در نواحی مختلف ایران شده است، شاید بتوان گفت سجادۀ صف اولین بار توسط هنرمندان ایرانی به کار گرفته‌شده است. هدف از اجرای این پژوهش معرفی نقش سجادۀ صف در هنر فرش‌بافی ایران و مهم‌ترین حوزه‌های فرش‌بافی جهان اسلام است. مهم‌ترین سؤال پژوهش این است که از چه زمانی و در کدام کشور اسلامی این طرح ابداع‌شده است؟ همچنین علت بافت فرش‌های سجادۀ صف چه بوده است؟ روش تحقیق در این نوشتار به‌صورت توصیفی – تاریخی است و شیوۀ گردآوری اطلاعات به‌صورت کتابخانه‌ای و اسنادی است.
بامطالعۀ اطلاعات و تصاویر محدودی که از فرش‌های مزیّن به نقش سجادۀ صف موجود است، می‌توان گفت اغلب آنها در کشورهایی همچون ایران، هند، ترکیۀ عثمانی و نواحی ترکستان شرقی بافته‌شده‌اند. با توجه به عنصر مشترک طاق در تمامی آنها و همچنین نمونه فرش‌های طرح‌شده در نگاره‌های ایرانی، احتمالاً الگوی اصلی این نقش ریشه در ایران دارد و تفاوت‌ها منحصر به شیوۀ طراحی عناصر جزئی یا نوع بافت است. مهم‌ترین علت بافت این‌گونه از سجاده‌ها ایجاد نظم و وحدت در بین نمازگزاران بوده است.
محمدرضا شاهپروری، دکتر سید جلال‌الدین بصام،
دوره 12، شماره 29 - ( 6-1395 )
چکیده
فرش از جمله هنرهای ایرانی است که در تعاملی بی‌واسطه با طراحان و بافندگان شکل می‌گیرد و از این رو به پرده‌ای تصویری برای ابراز عقاید و افکار آنان بدل می‌شود. این ابراز عقاید سراسر از ذهن هنرمند متأثر از فرهنگ، رسوم و آموزه‌های دینی حاکم بر جامعه نشئت می‌گیرد و در قالب آرایه‌ها و طرح‌های گوناگون خلق و بر تارک فرش نقش می‌بندد. بدین سبب موضوعات گوناگونی با بیانی نمادین در فرش جای گرفته است که هر یک بر مفاهیم فرهنگی و آیینی دلالت دارد. در این میان اعداد از موضوعاتی است که ریشه‌ای ژرف در فرهنگ این مرز و بوم دارد و به دو قسم کمی و کیفی تقسیم می‌شده است. سویه کیفی یا به عبارت دیگر بُعد نمادین و معنادار اعداد از دیرباز مورد توجه بوده است و کاربرد اعدادگونه در هنرهای این سرزمین را می‌توان نشانه‌ای از جایگاه والای سویه نمادین اعداد طی ادوار گوناگون به شمار آورد.
این مقاله با رویکرد بررسی جایگاه و کاربرد نمادین اعداد در فرش به روش توصیفی تحلیل محتوا و شیوه جمع‌آوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای انجام گرفته است. نتایج حاصل از بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که اعدادی همانند یک، سه، چهار، پنج، شش، هفت و هشت در آرایه‌ها و طرح‌های گوناگون فرش با بیانی نمادین قابل مشاهده است. این کاربرد اغلب به گونه‌ای است که سامان‌بندی نگاره‌ها و طرح‌ها بر پایه مفاهیم نمادین اعداد شکل گرفته و با معنای نمادین اعداد مذکور صادق است. افزون بر این مشاهده می‌شود که برخی از نقوش یا طرح‌های فرش بر مبنای قالب عددی‌شان نام‌گذاری شده‌اند، بدین ترتیب این امر باعث تشدید جایگاه اعداد در فرش و موجب انتقال مفاهیم نمادین این اعداد می‌شود که به شکل عمدی یا غیرعمدی خلق و در فرش به کار گرفته شده است. این نقوش توسط هنرمندان طراح یا بافنده به کار گرفته شده که آموزه‌های آیینی و فرهنگی جامعه بر آنان تأثیر گذارده و این عامل سبب خلق نقوشی بر پایه این الهام شده است.
عبدالله میرزایی، دکتر محمدتقی پیربابایی، دکتر اعظم راودراد، دکتر محمد عباس‌زاده، علی وندشعاری،
دوره 12، شماره 29 - ( 6-1395 )
چکیده
هدف این مقاله تبیین جامعه‌شناختی نظام طراحی قالی معاصر ایران به منظور شناخت دلایل تداوم و تغییر در مکاتب طراحی قالی است. به این منظور، نخست با انتخاب و مقایسه 20 نمونه از قالی‌های بافته‌شده در 10 سال اخیر در دو شهر اصفهان و تبریز با همان تعداد از قالی‌های 40 تا 60 سال قبل این دو شهر، تغییرات احتمالی به وجود آمده در طرح، نقش و رنگ این قالی‌ها مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان دادند انحراف از مبانی طراحی سنتی در قالی‌های معاصر تبریز مشهود و از سرعت بیشتری برخوردار است. در مقابل، تغییر این مبانی در قالی‌های اصفهان در چهارچوب اصول و قواعد طراحی سنتی بوده است و روند طبیعی خود را دنبال می‌کند. در ادامه، با استفاده از نظریه ساخت‌یابی آنتونی گیدنز، دلایل تداوم و تغییر در مؤلفه‌های هویتی قالی‌های این دو شهر بررسی شد. یافته‌های پژوهشی نشان دادند، هر گونه تغییر در قواعد و منابع انجام کنش در هر یک از مکاتب طراحی قالی ایران، تغییر در کلیت آن نظام را در پی خواهد داشت. از این رو، ثبات قواعد و منابع کنش در اصفهان باعث تداوم مکتب طراحی کلاسیک ایران در این شهر و سیالیت قواعد و منابع در تبریز باعث تغییرات متوالی در مکتب طراحی قالی این شهر شده است. این پژوهش از نظر راهبرد از نوع کیفی و به لحاظ هدف کاربردی است که به شیوه توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و داده‌های حاصل از مطالعات میدانی نگارندگان به انجام رسیده است.
دکتر سید علی مجابی، دکتر زهرا فنایی،
دوره 12، شماره 29 - ( 6-1395 )
چکیده
شناسایی و طبقه‌بندی نقش‌مایه‌های قالی ایران یکی از مهم‌ترین شیوه‌ها برای حفظ، حراست و احیاء آن است. این موضوع به‌ویژه در خصوص قالی‌هایی که ذهنی‌بافت و بدون نقشه هستند از اهمیت بیشتری برخوردار است. یکی از انواع قالی‌های ذهنی‌بافت منطقه مرکزی ایران، قالی ذهنی‌بافت مزلقان است که در این مقاله طرح‌ها و نقش‌مایه‌های یکصد سال اخیر آن شناسایی و طبقه‌بندی می‌شود. جهت حصول به این مهم از دو شیوه میدانی و اسنادی بر اساس منابع تاریخی و تصویری موجود در راستای تبیین سیر تغییرات حاصل‌شده در طرح و نقش قالی ذهنی‌بافت مزلقان استفاده می‌شود. استخراج اطلاعات علاوه بر مطالعات اسنادی که با رجوع به منابع مکتوب و غیرمکتوب صورت پذیرفت، با مراجعه به روستای مزلقان و یافتن فرش‌های قدیمی و تهیه تصویر از آنها و مصاحبه با بزرگان و صاحبان تجربه در شهرستان‌های ساوه و بازار تهران صورت پذیرفت و در نهایت با تطبیق دادهها و تصاویر، سیر تغییرات طرح و نقش قالی ذهنی‌بافت مزلقان معین شد. سپس با توجه به نتایج به دست آمده سعی شد تا طرح‌ها و نقوش این قالی ذهنی‌بافت طبقه‌بندی و دسته‌بندی شود. بر اساس این تحقیق طرح و نقش قالی مزلقان را که در قالبی مشخص و یکنواخت به صورت طرح لچک ترنج یک‌چهارم تولید می‌شود می‌توان بر مبنای سه دیدگاه تصویر و قالب نقش‌مایه‌ها، ماهیت بصری و ظاهری نقش‌مایه‌ها و کاربرد نقش‌مایه‌ها در متن یا حاشیه در دو گروه نقش‌مایه‌های دارای گیاهان و نباتات و فرم‌ها و قالب‌ها طبقه‌بندی کرد که هر کدام به زیرمجموعه‌های دیگری تقسیم می‌شوند. حاشیه‌ها نیز در قالی مزلقان به چهار نوع دوستکامی و هراتی نوع اول تا سوم تقسیم می‌شوند.
دکتر داود فیض، آقای محمد علی سیاه سرانی کجوری،
دوره 12، شماره 30 - ( 12-1395 )
چکیده
صادرات فرش دستباف ایرانی به عنوان یک کالای استراتژیک در حوزه صادارت غیرنفتی از اهمیت بسزایی برخوردار است، لذا شناسایی موانع این صنعت و ارائه راهکارهای بهینه جهت تسهیل صادرات آن حائز اهمیت است. هدف پژوهش حاضر شناسایی موانع صادرات فرش دستباف ایرانی با استفاده از دیدگاه بازاریابی کل‌نگر و ارائۀ تسهیل‌کننده‌های مربوط به آن در قالب یک مدل مفهومی است. بر این اساس پژوهش حاضر از نظر هدف اکتشافی و از نوع آمیخته و از نظر نتیجه کاربردی است. در مرحله اول پژوهش با استفاده از رویکرد کیفی (تحلیل محتوا)، 57 کد به عنوان موانع صادرات فرش دستباف ایرانی استخراج و با توجه به قرابت معنایی در 6 طبقه دسته‌بندی شدند و به منظور برطرف نمودن این موانع، برای هر طبقه یک مفهوم به عنوان تسهیل‌کننده پیشنهاد شد. در مرحله دوم پژوهش با استفاده از رویکرد کمی (مدلسازی ساختاری تفسیری)، مدل مفهومی عوامل تسهیل‌کننده صادرات فرش دستباف ایرانی طراحی شد. نهایتا با استفاده از ماتریس قدرت نفوذ-وابستگی و مدل مفهومی پژوهش پیشنهاداتی جهت تسهیل صادرات فرش دستباف ایرانی ارائه شد.
خانم آزاده نیکوئی، دکتر مهرانگیز مظاهری،
دوره 12، شماره 30 - ( 12-1395 )
چکیده
با مهاجرت قوم بنی‌اسرائیل به ایران و سایر کشورهای تولیدکننده فرش، نقش آنها در تجارت سبب شد تا اندیشه‌های مذهبی آنان رفته‌رفته به هنرهای سنتی این کشورها راه یافته و قالی‌های کلیمی پدید آیند که نقوش مذهبی آیین موسی(ع) یا امضای تجار کلیمی را دربر می‌گیرند. از سال 1850 میلادی قالی‌های کلیمی در شهرهای مهم ایران همچون تبریز، کاشان و کرمان بافته می‌شدند که محصول تلفیق نقوش مذهبی کلیمی با طرح‌ها و هنر غنی قالی‌بافی ایرانی بودند. از طرف دیگر با تشکیل دولت اشغالگر قدس و مهاجرت اقوام کلیمی از سراسر جهان به فلسطین اشغالی، تجربیات کلیمیان در ایران و کشورهای تولیدکننده فرش، و نیز مدارس اتحاد به آنها در تأسیس کارگاه‌های هنری‌ـ‌تولیدی کمک نمود تا از راه تولید آثار هنری، برای جامعه جدید کلیمی پیشینه مصور فرهنگی فراهم کنند. از تحلیل و قیاس تاریخی و نشانه‌شناختی پنج نمونه پرتعدادتر این قالی‌ها در ایران و فلسطین اشغالی، چنین برآمد که تفاوت در انگیزه و بستر تولید، قالی‌های این دو منطقه را متفاوت نموده است. نمونه‌های ایرانی به سنت فرش و ارزش‌های زیبایی‌شناختی آن وفادار بوده‌اند و انگیزه اقتصادی‌ـ‌هنری در آنها اولویت دارد اما در نمونه‌های فلسطین اشغالی، با گزینش طرح‌های و نشانه‌های مذهبی‌ـ‌سیاسی اهداف سیاست تحت لوای مذهب اولویت می‌یابد.
خانم سیده اکرم اولیائی طبائی، آقای محمدرضا شاهپروری، آقای سید محمد مهدی میرزاامینی،
دوره 13، شماره 31 - ( 6-1396 )
چکیده
تبلیغات الکترونیکی فرآیندی است که علاوه بر معرفی کالا و خدمات پس از فروش، سعی در ترغیب مشتریان از طریق ابزار اینترنت برای خرید دارد. تبلیغات الکترونیکی به دلیل سرعت بالا و هزینه کمتر، در بازاریابی انواع کالاها مورد توجه است. لذا با توجه به گسترش نفوذ این شیوه تبلیغاتی نوین در جامعه کنونی، پژوهش حاضر با هدف بررسی دیدگاه‌ها و نظرات پیرامون تبلیغات اینترنتی فرش در جهت افزایش تأثیرگذاری و اعتبار آن براساس رفتار مصرف کننده به انجام رسیده است. ضرورت و دقت توجه به موضوع از این روست که جایگاه فرش به عنوان یک کف پوش ایرانی با توجه به تنوع تولیدات مصرفی با توجه به ابزارهای موجود و به روز تبلیغ و با رویکرد تأثیر بر رفتار مصرف کننده بیشتر مورد توجه قرار گیرد. از این‌رو با در نظر داشتن هدف این پژوهش و ضرورت جایگاه تبلیغات الکترونیکی در حوزه فرش، سوالاتی در این پژوهش مطرح است که مهم‌ترین آنها عبارت است از آیا می‌توان مدل تبلیغات الکترونیکی فرش را بر اساس رفتار مصرف کننده ارزیابی کرد؟ کدام یک از محرک‌های ارتباطی و محتوایی بر واکنش‌های شناختی، احساسی و نگرشی مصرف کنندگان تأثیر دارد؟.
این مطالعه به صورت میدانی و اسنادی با ابزار گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای و پرسشنامه انجام شده که جامعه آماری مزبور بر اساس جدول مورگان به تعداد 103 نفر انتخاب شد. این جامعه آماری را کاربران اینترنت ایرانی که تمامی آنها، آشنایی کامل به حوزه فرش دستباف تشکیل می‌دهند که به نوعی در معرض تبلیغات اینترنتی فرش و یا سایت‌های مرتبط با فرش قرار گرفته بودند و این امر را در پرسشنامهها لحاظ نموده اند. هدف از این پژوهش ضمن اعتبار سنجی تبلیغات اینترنتی مرتبط با فرش، ارائه مدلی است که بر اساس رفتار مصرف کنندگان بتوان کیفیت مناسبی از تبلیغات این کالا ارائه نمود.
نتایج تحقیق نشان می‌دهد محرک‌های ارتباطی با 51/0 تاثیر بر واکنش شناختی مصرف کنندگان و 42/0 تاثیر بر واکنش احساسی مصرف کنندگان بیشترین تاثیر را داشته و محرک های محتوایی 32/0 تاثیر بر واکنش شناختی مصرف کنندگان و 28/0 تاثیر بر واکنش احساسی مصرف کنندگان داشته و اولویت دقت به محرک های محتوایی بیشتر از محرک های ارتباطی است. از طرفی محرک های محتوایی و ارتباطی هیچ کدام بر نگرش مصرف کنندگان تاثیرگذار نبوده اند که لازم است مطابق مدل تحقیق و برای اثر گذاری بیشتر بر محتوای تبلیغات اینترنتی مرتبط با فرش تأکید بیشتری شود.
دکتر حسن اکبری، خانم هلن نخستین خیاط، اقای آرمین نخستین خیاط،
دوره 13، شماره 32 - ( 12-1396 )
چکیده
در فرهنگ اسلامی « باغ » تجلی عالم بالا است در جلوه صورت. بنابراین فرش و باغ آئینه های عرش است. در این تحقیق، الگوی طراحی قالی های طرح باغی و باغ های ایرانی دوره صفویه و قاجاریه مورد مقایسه تطبیقی قرار می گیرد. هدف از این تحقیق بررسی میانکنش فرم، هندسه و الگوی طراحی باغ و فرش ایرانی می باشد. در این تحقیق تأثیر عناصر غالب و ویژگی هایی از جمله عناصر معماری و طبیعی، نقوش، فرم ها و اصول طراحی، در باغ های "چهلستون" اصفهان،" فین" کاشان، "شاهزاده" ماهان و "جنت" شیراز مورد بررسی قرار گرفته و با ۱۲ نمونه از فرش های طرح باغی مربوط به قرون ۱۶، ۱۷و ۱۸ میلادی مقایسه شده است. نتایج کلی تحقیق بیانگر آن است که باغ بندی و طراحی فرش باغی، دارای برخی اصول مشترک و الهام بخش و تأثیر گذار بر یکدیگر هستند. الگوی باغسازی در باغ فین با چهلستون و شاهزاده ماهان با باغ جنت شباهت نزدیکی به همدیگر دارند. بر اساس نتایج تحقیق بیشترین شاخص های باغ ایرانی به ترتیب در طراحی باغ فین با ۸۱/۵۰ درصد، چهلستون و شاهزاده ماهان با ۷۴ درصد و جنت با ۶۶/۶۰ درصد نمود پیدا کرده که به ترتیب بیشترین تاثیر را بر الگوی طراحی فرش های طرح باغی داشته اند. همچنین فرش "باغ بهشت" (قالی شماره ۳) بیشترین و فرش "قالی باغی" (قالی شماره ۱۲) کمترین هماهنگی را با ویژگی‌ها و شاخص های باغ های ایرانی دارد.
داود شادلو، دکتر علی‌اصغر شیرازی،
دوره 13، شماره 32 - ( 12-1396 )
چکیده
شرق‌گرایی در اروپا در سدهی نوزده میلادی گسترش یافت و خاورشناسان بسیاری با انگیزه‌های متفاوت راهی مشرق‌زمین شدند و به پژوهش و نگارش درباره‌ی جامعه، فرهنگ، تمدن و هنر شرقی ازجمله فرش پرداختند. از مهم‌ترین مواردی که خاورشناسان به آن توجه نشان دادند تاریخ‌نگاری فرش‌های شرقی، بررسی طرح‌ها و نقوش و جغرافیای بافت فرش‌ها بود. هدف این مقاله شناسایی و بررسی منابع و رویکردهای خاورشناسان درباره‌ی فرش ایران و بررسی آسیب‌شناسی آثار ایشان است.
این مقاله به شیوه‌ی توصیفی و تحلیلی و روش گردآوری آن به‌صورت اسنادی است. جامعه‌ی آماری، آثار در دسترس خاورشناسان (کتاب، مقاله، کاتالوگ نمایشگاه) در بازه‌ی زمانی نیمه‌ی دوم سدهی نوزدهم تا نیمه نخست سدهی بیستم میلادی میباشد. روش تجزیه‌وتحلیل دادهها روش کیفی است.
نتایج این تحقیق نشان می‌دهد خاورشناسان با دو رویکرد که زیرمجموعه‌ی دو مکتب برلین و وین دسته‌بندی می‌شود به تاریخ‌نگاری و پژوهش درباره‌ی فرش‌های ایرانی پرداخته‌اند و آثاری که از آنان برجای مانده است در دو دسته‌ی منابع تاریخی و اطلاع تاریخی جا می‌گیرد و این آثار منبع مستقیم تاریخ‌نگاری نیستند. از دیگر نتایج این تحقیق بررسی اصلی‌ترین کاستی‌های مطالعات خاورشناسان است که عبارت‌اند از: تمرکز صرف بر مطالعات کتابخانه‌ای و فرش‌های موزه‌ای؛ عدم توجه به تحقیقات میدانی؛ قطعی پنداشتن دادهها و فرضیات خود؛ نسبت دادن نادرست فرش‌ها به مناطق خاص؛ تاریخ‌گذاری‌های نادرست با دلایل ناموجه؛ عدم توجه به بسترهای تولید فرش و جدا کردن هنر از خاستگاه بومی و فرهنگی خود. بااین‌حال مطالعات خاورشناسان به‌ویژه در روش تجزیه‌وتحلیل علمی دادهها، تأثیر بسیاری بر نوشته‌های پژوهشگران ایرانی گذاشته است که این مقاله به آن می‌پردازد.
دکتر ملیحه سیاوشی، دکتر محمد غفورنیا، اقای نادر وصالی،
دوره 14، شماره 33 - ( 6-1397 )
چکیده
هدف اصلی این پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر بر تصمیم خرید واردکنندگان فرش دستباف ایرانی میباشد. این پژوهش کاربردی و به لحاظ نوع داده های مورد استفاده، کیفی است. داده‌های پژوهش، با استفاده از مصاحبه با واردکنندگان فرش دستباف ایرانی در اتحادیه‌ی اروپا که در بیست و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی فرش دستباف در تهران حضور داشتند، جمع‌آوری شدند. شیوه‌ی نمونهگیری، نمونهگیری در دسترس بوده و برای تعیین حجم نمونه، از روش متوالی، استفاده شد. بر این اساس، با 14 نفر از واردکنندگان فرش دستباف ایرانی به اتحادیه اروپا مصاحبه گردید که تعداد 11 نفر از آنها اصالتاً اروپایی و سه نفر دیگر ایرانی مقیم اروپا بودند. تجزیه‌وتحلیل اطلاعات با استفاده از تحلیل محتوای کیفی انجام شد. نتایج تحلیل محتوا، منجر به شناسایی233 کد اولیه شد که در قالب 62 کد گزینشی دسته‌بندی شدند. با بازبینی و تصفیه‌ی کدهای گزینشی، 38 تم فرعی شناسایی شدند که در نهایت در قالب 5 تم اصلی طبقه‌بندی شدند. برخی از شاخص‌ها تاثیر مثبت و برخی تاثیر منفی بر تصمیم‌گیری نسبت به خرید فرش ایرانی داشتند. 5 تم اصلی شناسایی شده عبارت‌اند از: «محصول، قیمت، توزیع، ترفیع، و عوامل محیطی». برخی از شاخص های شناسایی‌شده در این تحقیق نظیر سفارش پذیری در تولید، کیفیت عرضه ، فضاسازی منفی رسانه ای علیه ایران، منحصربه‌فرد بودن فرش، داشتن شریک تجاری مطمئن در ایران، ارائه گواهینامه های معتبر بین المللی، وضعیت اقتصادی در کشور مقصد و غیره، برای نخستین بار و از دیدگاه واردکنندگان مورد اشاره قرار گرفت؛ که نشان دهنده تمایز این پژوهش با تحقیقات قبلی درزمینه ی بازاریابی فرش است.
دکتر رسول عباسی، خانم زهره کاظمی،
دوره 14، شماره 33 - ( 6-1397 )
چکیده
فرش دستباف ایرانی با ویژگی‌های برجسته‌ی فرهنگی و هنری، محصولی است که طی چند دهه به‌عنوان یک کالای قابل‌توجه در سبد صادرات غیرنفتی ایران ثبت شده است. این تحقیق با هدف مشخص نمودن ارزیابی ابزارهای ترفیعی و تبلیغاتی فرش دستباف و تعیین اولویت ابزارهای مورد استفاده در زمینه‌ی معرفی این کالا به مشتریان در بازارهای هدف خارجی، نگارش یافته است. جامعه آماری این تحقیق عبارت از 19 نفر از خبرگان و کارشناسان آگاه به صادرات فرش دستباف در استان تهران است. برای انجام مقایسه‌های زوجی و تعیین وزن هر شاخص از روش FAHP و همچنین جهت تعیین اولویت ابزارهای ترفیعی و تبلیغاتی از روش تاپسیس‌فازی استفاده شد. نتایج حاصل از اجرای روش FAHP نشان داد معیار قابل اعتماد بودن با وزن 329/0، هزینه با وزن 178/0، اثربخشی و سطح پوشش به ترتیب با اوزان 149/0 و 13/0 و کیفیت با وزن 15/0 به ترتیب اهمیت قرار گرفتند. همچنین بر اساس اجرای روشTOPSIS ، نمایشگاه‌های اختصاصی، رسانه‌ها، آگهی‌های تجاری، انتشار نشریات، برگزاری تورگردشگری در ایران، فروش شخصی، نمایندگان فروش، تخفیفات قیمتی و جوایز فروش به ترتیب از اولویت بیشتری برخوردارند. نتایج تحقیق در برگیرنده پیشنهادهایی برای صادرکنندگان و برنامه‌ریزان این حوزه میباشد.
ساسان سامانیان، ساره بهمنی،
دوره 15، شماره 35 - ( 6-1398 )
چکیده
بزرگترین شهرت قالی دستباف ایران بعد از زیبایی طرح و درخشندگی رنگ، دوام و طول عمر آن است، تعدادی از این قالی ها که گنجینه ای ارزشمند از هنر این مرز و بوم هستند در موزه ها و کلکسیون ها نگهداری می شوند که محیط هایی با شرایط غیر اصولی باعث ایجاد آسیب های جدی و گاه حتی از بین رفتن آنها می شود.
آلاینده های هوا از نظر منشا و اثرات بهداشتی بسیار متعدد بوده و بررسی تمامی آنها عملاً غیر ممکن است. بنابراین عموماً گروهی از آلاینده های هوا به نام آلاینده های معیار شامل منواکسیدکربن، ازن، ذرات معلق، دی اکسید نیتروژن و دی اکسید گوگرد مورد مطالعه قرار می گیرند. لذا با توجه به اهمیت و ضرورت کنترل آلاینده ها و نقش اساسی و مهم آنها در مدیریت شرایط محیطی؛ لازم است آلاینده های عمده و اصلی در موزه شناسایی و در مورد نحوه ی کنترل موثر آنها در محیط که هدف اصلی این پژوهش است؛ اقدام شود. عوامل مهمی نظیر گرد و غبار، اکسیدهای کربن، اکسیدهای گوگرد، اکسیدهای نیتروژن باید به طور لحظه ای و دائم تجزیه و تحلیل شوند تا در صورت نداشتن انطباق با میزان استاندارد در محیط موزه فرش کنترل شوند.
این پژوهش که از نوع توصیفی مقطعی است و با بررسی های محیطی، روش آماری و نمونه برداری و همچنین مطالعات کتابخانه ای و آزمایشگاهی صورت پذیرفته است؛ به شناخت و معرفی آلودگیهای جوی و بررسی، سنجش و پایش این عوامل در موزه برای شناسایی کاربردی ترین و مناسبترین روش نگهداری فرش و قالی پرداخته شده است. بنابراین برای اجرای این روشها موزه فرش در تهران انتخاب گردیده است. در نهایت با بررسی های صورت پذیرفته مشخص گردید آلاینده های موجود در محیط موزه فرش ایران در سال 1395؛ در فصل تابستان بیشتر از فصل زمستان بوده است. که مرداد ماه (به علت بیشترین میزان وقوع پدیده گرد و غبار) و دی ماه (به علت بیشترین میزان وقوع پدیده وارونگی) آلوده ترین ماه های سال بوده اند. فروردین ماه به دلیل افزایش شرایط ناپایدار جوی و کاهش حجم ترافیک شهری، مطلوب ترین ماه سال بوده است.
خانم فائزه صبوری، دکتر محمد جواد تقی پوریان، دکتر لیلا آندرواژ،
دوره 15، شماره 36 - ( 12-1398 )
چکیده
امروزه، سرعت تغییرات در حوزه های فناوری و دانش بازار از یک سو و ابتکار عمل همراه با سرعت عمل در حوزه های کسب و کار از سوی دیگر، باعث شده است که عصر امروزی مبدل به عصر رقابتی شود که این رقابت بر میزان دستیابی یک شرکت به اهداف خود که مبتنی بر عملکرد صادراتی است، تأثیرگذار است. بر این اساس پژوهش حاضر بر آن است که تاثیر جهتگیری بازار صادرات بر عملکرد صادرات شرکتهای فرش دستبافت ایرانی، با نقش میانجی اثربخشی بازاریابی و قابلیت های بازاریابی را مورد بررسی و کنکاش قرار دهد. روش پژوهش حاضر کمی- پیمایشی میباشد که 154 نفر از مدیران شرکتهای فرش دستبافتی به عنوان نمونه بر اساس نمونهگیری غیر احتمالی در دسترس متمرکز شده است و در بین آنها پرسشنامه استاندارد با روش اینترنتی و حضوری توزیع شده است. نتایج با استفاده از نرم افزار SPSS در بخش توصیفی و با توجه به توزیع غیرنرمال دادهها بر مبنای Smart PLS بخش تببینی مورد سنجش قرار گرفت. نتایج یافتهها بیانگر آن است که جهت بازار صادرات بر قابلیتهای بازاریابی و اثربخشیهای بازاریابی تأثیر معناداری به ترتیب در سطح اطمینان 99/0 و 95/0 دارند و همچنین قابلیتهای بازاریابی و اثربخشیهای بازاریابی بر عملکرد صادراتی در سطح اطمینان95/0 و 99/0 تأثیر معناداری دارند، بنابراین جهت بازار صادرات چه به صورت مستقیم و چه به صورت باواسطه با متغیرهای قابلیتهای بازاریابی و اثربخشیهای بازاریابی بر عملکرد صادرات شرکت های صادر کننده فرش تأثیر معناداری در سطح اطمینان 99 درصد دارند.
علی کاوند، داریوش حسنوند، رضا معبودی،
دوره 15، شماره 36 - ( 12-1398 )
چکیده
تحقیق حاضر، رابطه پویای غیرخطی بین عوامل مؤثر بر صادرات فرش دستباف را برای ایران بین سال‌های 95-1352 و با تمرکز بر متغیرهای کلان اقتصادی مورد بررسی قرار می‌دهد که در آن از روش خودرگرسیو با وقفه توزیعی غیرخطی استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهند که بین متغیرهای مدل، رابطه کوتاه‌مدت و بلندمدت غیرخطی وجود دارد. در بین متغیرها، دو متغیر قیمت فرش دستباف و درآمد جهانی هم در کوتاه‌مدت و هم در بلندمدت اثرات نامتقارن بر صادرات فرش دستباف دارند. به عبارت دیگر، تغییرات مثبت و منفی قیمت فرش دستباف، هم در کوتاه‌مدت و هم بلندمدت، اثرات متفاوت معناداری بر صادرات فرش دستباف دارند. در مورد درآمد جهانی، اثرات شوک مثبت و منفی در کوتاه مدت معنادار هستند و علامت مورد انتظار را دارند. در بلندمدت نیز شوک منفی درآمد جهانی علامت مورد انتظار را دارد و معنادار است. در بلندمدت، شوک مثبت درآمد جهانی اگرچه علامت مورد انتظار را دارد، اما معنادار نیست. بعلاوه، افزایش تولید فرش دستباف و نرخ ارز واقعی، مطابق نظریه، تأثیر مورد انتظار را دارند و هم معنادار هستند. در نهایت، سرعت تعدیل مدل از تعادل کوتاه‌مدت به بلندمدت در حدود 72/0 است به عبارت دیگر، میزان تصحیح خطا و کاهش انحراف از تعادل بلندمدت در هر دوره، در حدود 72 /0 است.
