فرش دستباف به عنوان یکی از مهم ترین صنایع اشتغالزا در حوزه های عشایری و روستایی ایران، فراز و نشیب های بسیاری را در دهه های اخیر تجربه نموده است. لازمه برنامه ریزی مناسب و پایدار برای حفظ و توسعه این هنر صنعت، ارائه تصویری شفاف و همه جانبه از وضعیت قالی بافی و فراز و نشیب های آن در هر یک از این حوزه ها می باشد و مسئله اصلی در این مقاله نیز بر همین اساس تعریف می شود؛ به بیان دیگر این پژوهش با هدف ارائه تصویری شفاف و کامل از وضعیت فرشبافی عشایر قشقایی ساکن شده در منطقه فیروزآباد فارس در یک دهه گذشته انجام گرفته است و درصدد پاسخ به سوال چگونگی فرآیند تولید و چیستی محصول تولیدی در دوره زمانی مذکور بوده است.
این مقاله نتایج تحقیقاتی میدانی است که بین سالهای 1386 تا 1396 در 10 روستای فرش باف منطقه فیروزآباد که غالب جمعیت آنها را طوایف مختلف ایل قشقایی تشکیل می دهند، انجام شده است. قالی های مورد بررسی در این پژوهش حداکثر عمر 40 ساله داشته اند.
قالی این مناطق در دهه مورد مطالعه به خاطر اسکان طوایف مختلف ایل قشقایی، نزدیکی روستاها با شهرستان فیروزآباد و ارتباط نزدیک خریداران و تولید کنندگان با بافندگان، از رونق خاصی برخوردار بوده اند و در این میان روستاهای جایدشت و بایگان از نظر کمی بیشترین و با کیفیت ترین قالی ها را تولید می کنند. بته قبادخانی، ماهی درهم، یک سر ناظم، محرمات، یازده ترنج و لچک ترنج از طرحهای رایج این منطقه می باشد. همچنین در این دوره، در روستاهای یاد شده حفظی بافی و ذهنی بافی جای خود را به نقشه داده است که البته نقشه های مورد استفاده با کارگاههای شهری متفاوت است، به طوریکه بافنده نقش اصلی را در شکل دادن طرح ها و نقوش بافته ها ایفا می کند.
