با توجه به اهمیت فرش دست‌باف در ابعاد گوناگون فرهنگی- هنری، اقتصادی- بازرگانی و اجتماعی- سیاسی در شناسنامه تاریخی ایران و حضور آن در عرصه آموزش عالی از سه دهه قبل با پایه گذاری دوره کارشناسی فرش در دانشگاه کاشان و تمهید دوره کارشناسی ارشد آن از یک دهه بعد که سپس توسط دوستان در سایر دانشگاه‌ها نیز پیگیری شد، کمبود منابع علمی در بسیاری از موضوعات مربوط به فرش از مواد اولیه و رنگرزی گرفته تا طرح و نقش و بافت و مرمت و نگهداری و از دار و ابزار تا خرید و تهیه مصالح و نیروی انسانی و فروش و صادرات و مدیریت و ... کاملا احساس می‌شد.
لذا ابتدا فکر تأسیس انجمن علمی فرش ایران و در پی آن نشریه علمی- پژوهشی فرش که به گلجام موسوم شد پی گرفته‌شد که به یاری خدا و همکاری دوستان آن را به ترتیب در سال‌های ۱۳۸۱ و ۱۳۸۳ محقق ساخت. سرعت بیشتری لازم آمد تا اطلاعات نهفته در اذهان و دانش استادان پا به سن گذاشته این هنر هزاران ساله میهن اسلامی برای دانش‌پژوهان و دانشجویان جوان امروز و فردا ثبت و ضبط و تدوین عالمانه گردد.
این مهم پس از طرج و بحث در بین همکاران هیئت علمی و هیئت مدیره انجمن فرش و تحریریه گلجام، با بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی (بنیاد دانشنامه‌نگاری وزارت عتف) گفته شد که خوشبختانه یار شدند و تفاهم گردید.
طرح ملی تألیف دایره‌المعارف فرش ایران با تشکیل شورایی مرکب از ده نفر از دانشگاهیان و متخصصان آشنا به فرش و کار علمی در این حوزه در بنیاد مذکور آغاز شد و در آغاز جلسات به صورت منظم برای مدخل‌گزینی جهت مشخص شدن مقالات برگزار گردید. متجاوز از سیصد و هشتاد مدخل مصوب شد که حکایت از وسعت کار و نیاز به همین تعداد مؤلف یا تألیف می‌کرد که باید به شناسایی آن‌ها در کشور می‌پرداختیم. دبیرخانه‌ای که در بنیاد تشکیل گردید پیگیری مصوبات را برعهده داشت.
موضوعات که در ده حوزه: طرح، نقش و زیبایی‌شناسی، رنگرزی، فناوری و بافت، مرمت و تکمیل، مواداولیه، اقتصاد و بازرگانی، تاریخ فرش، جغرافیا و سبک‌شناسی، فرهنگی و اجتماعی، سازمان و مدیریت تقسیم گردید.
در بیش از یک دهه تلاش؛ سرانجام با طی مراحل: مدخل‌گزینی، تعیین مؤلف، آموزش یا توجیه مقاله‌نویسی دانشنامه‌گی، تحقیق و تألیف مقاله، داوری دو نفر در هرمقاله، اصلاحات، ویرایش علمی، ویراستاری فنی، ویرایش ادبی، نمونه‌خوانی و ...... به بررسی کلی و تأیید دبیران علمی و پژوهشکده دانشنامه‌نگاری رسید . در کنار این موارد از آن‌جا که تصویر نقش مهمی در موضوعات مختلف فرش داشت، زمان قابل‌توجهی به همراه صفحه‌آرایی صرف آن گردید و خوشبختانه بعد از چند بار اصلاح علمی و نمونه‌خوانی، دایره‌المعارف ۸۶۷ صفحه‌ای مصور را برای رونمایی در نمایشگاه ملی کتاب ۱۴۰۴ آماده نمود.
مراسم رونمایی از این دانشنامه علمی در تاریخ سه‌شنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۴ ساعت ۱۰ الی ۱۲ در محل نمایشگاه کتاب در مصلای بزرگ تهران با حضور مسئولانی از مرکزملی فرش ایران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی وزارت عتف، انجمن علمی فرش ایران، دانشگاه کاشان، شرکت سهامی فرش، اتحادیه صادر‌کنندگان فرش ایران و استادان، دانشجویان و سایر علاقمندان برگزار می‌گردد.
اعضای شورای علمی: دکترحبیب‌الله آیت‌اللهی، دکتر محمدتقی آشوری، دکترسیروس پرهام، دکتر سیدجلال‌الدین بصام، دکتر کیخسرو سبحه، استاد محمد‌رضا عابد، استاد رضا الله‌داد، دکتر امیرحسین چیت‌سازیان، دکتر ابراهیمی و دکتر حیدری بودند.
دستیار شورا: آقای مهندس ذریه‌زهرا
دبیران علمی: دکتر بصام و دکتر چیت‌سازیان بودند.
۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۴ رئیس شورای علمی دانشنامه فرش امیرحسین چیت‌سازیان
|