برگی از تاریخ فرش ایران (4)

  شرکت سهامی فرش ایران به عنوان دیرپاترین نهاد در هنر- صنعت فرش دستباف این سرزمین، گنجینه ای از خاطرات و تجربه ها را با خود به یادگار دارد که کنکاش در آنها سرشار از آموزه هایی برای امروز خواهد بود.

  یکی از این یادگارها، صورت جلسه های تنظیم شده در این شرکت و نیز مکاتبات دوسویه بین هیئت وزرا،، نهادهای دولتی و شرکت است که بازخوانی آنها خالی از لطف نیست و بر آنم تا با تورقی در این سطور، اندوخته ای برای امروزمان بیابیم.

  حمید کارگر

  باورمندی به تبلیغات

  در اهمیت و نقش بی بدیل "تبلیغات" برای معرفی و شناساندن کالا و خدمات به مشتریان و مخاطبان تردیدی نیست و امروزه این باوری عمومی است که برای عرضه ای موفق نمی توان تبلیغ را نادیده گرفت. هرچند که امروز و هنوز هم بسیاری از نهادها و سازمان ها –به ویژه در بخش دولتی- با وجود باور پیش گفته، در ورطه عمل لنگ می زنند و در چنبره مشکلات مالی و بودجه های ناچیز نمی توانند آن چنان که باید و شاید از تبلیغات بهره ببرند.

  فرش دستباف ایران هم به عنوان یکی از اقلام مهم صادرات غیرنفتی ایران که مایه ارتزاق بخشی از جامعه است و اشتغال­زایی و ارزآوری را همراه هم دارد، در سالیان گذشته کم و بیش از گونه­های متنوع تبلیغات برای شناساندن خویش بهره برده است و هرچند این تبلیغات ویژه و درخور توجه نبوده اند اما به هر روی چه در صداوسیمای داخلی، چه در شبکه­های ماهواره ای و چه بر صفحات کاغذین نشریات و یا در قالب نمایشگاه­های داخلی و برون­مرزی از این ابزارهای مرسوم تبلیغاتی، سودی کمینه جسته و بخت خود را اندکی آزموده است .

  این کالای هنری با همه ارزش‌ها و ویژگی‌های خاص خود به عنوان نماد برجسته ایران، همچنان نیاز به آگاهی‌رسانی و تبلیغات دارد و برای ماندگاری و گسترش بازار -چه بازار داخلی و چه خارجی-، باید از همه ابزارهای تبلیغی بسته به میزان اثرگذاری آنها بهره بگیرد .

  این هوشمندی و تیزبینی و باور به اهمیت تبلیغات در پیشینیان ما در حوزه فرش دستباف تا بدانجا بوده است که رقمی قابل توجه را برای تبلیغ این کالا منظور داشته اند.

  در مصوبه هیأت مدیره شرکت سهامی فرش ایران در 13 تیرماه سال 1315 در ترسیم طرز مشی شرکت، بخشی به مقوله تبلیغات اختصاص یافته و چنین مصوب کرده اند که: "برای توسعه فروش قالی ایران در خارجه و همچنین برای تبلیغات رجحان قالی ایرانی بر قالیهای سایر ممالک، شرکت معتقد بتبلیغات مرتب و زیادی است. برای اجراء اینمنظور شرکت لازم میداند که تا میزان نصف از منافع حاصله را تا مدت ده سال بمصرف تبلیغات برساند و در صورتیکه منافعی نباشد سالیانه در حدود یکصد هزار تومان صرف پروپاگاند خواهد نمود و مبلغ مزبور در سالهائیکه منافعی عاید شود از محل منافع مستهلک خواهد نمود."

  کوتاه و گویا و ارزشمند.

  باورمندی به اهمیت تبلیغات در این سطور که نزدیک به هشتاد سال از نگارش آن می گذرد مشهود است. آشنایی به لزوم گستردگی و تکرار در پیام های تبلیغاتی در این سطور آشکار است آن چنان که بر "تبلیغات مرتب و زیاد" تأکید می کند. هیأت مدیره شرکت آگاه بوده اند که تبلیغ، فرایندی یک بعدی نیست و نه تنها باید کالای خود را معرفی کنی که رجحان و برتری آن بر دیگران را نیز باید در نظر آوری.

  مهمتر آنکه در گام نخست برای مدت 10 سال نیمی از منافع شرکت را به تبلیغات اختصاص می دهند و بالاتر آنکه حتی چنان تدبیر می کنند که اگر سودی هم نصیب شرکت نشد، هر سال حدود یکصد هزار تومان -که بی گمان در هشت دهه گذشته رقمی بسیار قابل توجه بوده است- به این امر اختصاص یابد.

دست مریزاد بر ایشان که شاید اگر چنین دوراندیشی ها و درایت هایی در پیشینیان ما نبود، فرش دستباف ایرانی امروز گردن فراز نمی داشت.