برگزاری اولین کرسی علمی در زمینه فرش دستباف ایرانکرسی علمی ترویجی حقیقت وضعیت فرش مقصود کاشانی به عنوان اولین کرسی علمی در رابطه با فرش دستباف با حضور پژوهشگران، محققان، هنرمندان و دانشجویان حوزه فرشدر دانشگاه کاشان به صورت حضوری و برخط برگزار شد.دکتر امیر حسین چیت سازیان عضوکمیته علوم هنری کرسی های نظریه پردازی شورای‌عالی انقلاب فرهنگی و دانشیار دانشگاه کاشان، هدف از برگزاری این کرسی را ارائه نقطه نظرات علمی در حوزه فرش وحقایق تاریخی آن عنوان کرد و گفت: با برگزاری این کرسی های علمی که با دستور ریاست محترم دانشگاه و معاونت محترم پژوهشی برگزار می شود سعی داریم با نقد و بررسی دیدگاه هاو نظریات مبهم و بعضا قابل تردید دراین موضوع، حقایقی که در رابطه با فرش وجود دارد روشنگری نموده و آغازی براین حرکت مبارک را باحضور اندیشه ورزان این عرصه درجهان رقم زنیم و به نحوی عالمانه این نظریات رابه بوته نقد و بررسی بگذاریم.
وی که تاسیس انجمن علمی فرش ایران و ریاست شورای علمی دانشنامه فرش را نیز درکارنامه خوددارد، برای حقیقت وضعیت فرش های مقصود کاشانی حدود ۴ سال کار تحقیقات مختلفی را انجام و کتابی را در این زمینه به چاپ رسانده است، در آغاز خاطر نشان کرد: در این هم اندیشی علمی مواردی در خصوص اینکه بافت فرش مقصود کاشانی در کدام منطقه بافته شده است؟ و این که آیاسفارش شاه طهماسب در خصوص بافت این فرش‌ها صحت دارد؟ و مالکیت این فرش‌ها درزمان تصاحب آنهاتوسط شرکت انگلیسی زیگلر برعهده چه شخص حقیقی یاحقوقی بوده است؟ بحث و بررسی می شود.
دکتر چیت‌سازیان با اشاره به اسامی مختلف شهرت داده شدۀ این فرش ازقبیل فرش شیخ صفی، فرش اردبیل، فرش مقصود کاشانی افزود: بحث‌های مختلفی در محل بافت این فرش شده که آیا این فرش مربوط به کدام یک ازشهرهای اردبیل، تبریز، کاشان است؟
وی خاطر نشان کرد: کتیبه بکار رفته شده در فرش و گره نامتقارن و تعداد گره های بافته شده و تاروپود ابریشمی در فرش ازجمله دلایلی است که میتوان گفت این فرش در منطقه کاشان بافته شده است.
دکتر چیت‌سازیان افزود: هریک ازدو فرش ۶۰ متر مربع طول داشته و هردوی اینها کتیبه بانام مقصود کاشانی دارد . سال بافت ۹۴۶ قمری را نشان می دهد و گره نامتقارن، چله‌کشی آن فارسی و تار و پود فرش ابریشمی و پرز پشمی است. هر کدام از این دو فرش سی و سه میلیون گره بافته شده دارد.طبق نظر کارشناسان از ۷ تا ۱۶ سال زمان بافت فرش‌ها طول کشیده است که به معنی آنست که در این مدت باید عده‌ای مسلط وماهر به سنت بافت فارسی درمحیطی آرام ومناسب آن هم در صورتی که مسایل جنبی آن مثل دار و ابزار و خامه و چله و چله‌کش و ناظر و.... فراهم باشند آن را ببافند. عدم بافت فرش باگره نامتقارن در تبریز و اردبیل و دست به دست شدن تبریز درطول زمان بافت بین ایران و عثمانی نیز مزید علت بر بافت آن‌ها در کاشان است.
وی با بیان این سوال که شاه طهماسب این فرش را سفارش داده یا خیر؟ خاطر نشان کرد: اولین کسی که این ادعا مطرح کرده ادوارد استبینگ مدیر شرکت رابینسون بوده و کتابی را درحدد ۱۳۰ سال قبل تحت عنون کتاب فرش مقدس مسجد اردبیل می‌نویسد و این که این فرش را شاه طهماسب برای مقبره شاه اسماعیل سفارش داده است. در حالی که مقبره به اندازه یک قالیچه جا بیشتر ندارد و قندیل‌خانه نیز ابعادش به اندازه این دوفرش نیست.؟
وی اظهار داشت: وقتی که کسی فرشی سفارش می‌دهد در فرش نام او بافته می‌شود.یا در فرمانی از شاه نوشته می٬شود یا در کتابی و سندی معتبر در آن زمان نوشته می‌شود. تاکنون هیچ ادعایی مبنی بر وجود فرمان مکتوب او وجود ندارد.
دکتر چیت‌سازیان در خصوص مالکیت بقعه شیخ صفی براین فرش نیز افزود: شاه طهماسب در سال ۹۷۳ به محمد قاسم بیک دستور می‌دهدکه همه اموال بقعه شیخ صفی را به صورت کامل لیست کنند ولی در این لیست که صریح الملک نام دارد و بعداهم کامل‌تر شده است، اموالی به نام یا مشخصات فرش مقصود نبوده است. حتی در نسخه اموال بقعه که در دانشگاه کمبریج وجود دارد نیز هیچ اشاره‌ای به آن‌ها وجود ندارد. همچنین در زمان تصاحب این فرش‌ها در دوره قاجار هیچ صورت جلسه‌ای برای فروش یا انتقال فرش‌ها نیست در حالی که روس‌ها که بر اردبیل در زمان جنگ ایران و روس کاملا مسلط بودند برای بردن کتب آن‌جا، به متولی آن‌جا رسید می‌دهند.
در این نشست که جمعی از اساتید و صاحب‌نظران فرش دستباف همچون دکتر طاهرصباحی و مدیران گروه فرش حضورداشتند، این مباحث توسط دکتر حمید کارگر مدیر شرکت فرش آستان قدس رضوی و رییس سابق مرکزملی فرش، دکتر مهدی کشاورز افشار استاد دانشگاه تربیت مدرس و استاد تورج ژوله محقق برجسته فرش وع ضوکمیته هنرهای صناعی فرهنگستان هنر مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
|