انجمن علمی فرش ایران

 هم اندیشی مدیران ومسئولان گروه ها وکمیته های انجمن علمی فرش ایران

نمایشگاه بین المللی تهران – سالن سبز – 5/6/1393

درپی دعوت هیئت مدیره انجمن علمی فرش ازاعضاء هیئت موسس و مدیران ومسئولان انجمن ، این هم اندیشی همزمان با برگزاری نمایشگاه بین المللی فرش تهران درتاریخ ۵/۶/۹۳ درمحل نمایشگاه برگزارگردید.

رئیس انجمن علمی فرش ایران در ابتدای این جلسه ضمن خیرمقدم به حضار و اساتید یادی از اعضای درگذشته انجمن استاد خشکنابی، استاد درودچی، استاد نظام افسری خانم دکتر مظاهری ونیز آقای علیزاده کردند و حضار را دعوت به ادای احترام و ذکر صلوات برای شادی روح این عزیزان نمودند.

دکتر امیرحسین چیت سازیان ضمن تشکر ازهیئت مدیره ومسئولان پیشین گروه ها وکمیته های انجمن، اظهار داشت در اواخر سال گذشته و طبق روال ،انتخابات انجمن انجام شد و اعضای جدید هیئت مدیره و بازرسین با انتخاب اعضای پیوسته انتخاب و معرفی شدند. با انجام انتخابات جدید وانتصاب آقای دکتر کارگر نایب رئیس انجمن به عنوان سرپرست مرکز ملی فرش ایران امیدواری بیشتری برای فعالیت در انجمن ایجاد شد.

دکتر چیت سازیان خاطر نشان کرد که تلاش انجمن در این راستا بوده وخواهد بود که نهضت علمی را در فرش ایجاد و پایدار وحمایت کند تا بتوانیم وضعیت مناسبی را در رابطه با مسائل علمی فرش داشته باشیم و این را به عنوان یک حرکت مثبت و مهم در جریان ارتقاء فرش میدانیم. فلذا اعضای هیئت مدیره و انجمن مصمم هستندتا فعالیت‌های انجمن را رونق دهند.

رئیس انجمن علمی فرش ایران افزود: یکی از مسائل و مشکلات انجمن در دوره‌های گذشته همواره مسائل مالی و کمبود بودجه بوده است که امیدواریم با تعاملاتی که با مرکز ملی و نهادهای مرتبط دیگر و همچنین دانشگاه‌ها داریم این مشکل تا حدود زیادی در این دوره مرتفع شود. البته انجمن انتظار دارد دانشگاه‌ها بیشتر به یاری انجمن بشتابند تا با جذب بودجه لازم به فعالیت و رسالت خود بپردازد. چیت سازیان از برخورد برخی مسئولین دانشگاهی گله داشت و گفت: بعضی از مسئولین دانشگاهی هنوز ظاهراً اهمیت فرش برایشان جا نیفتاده و در همکاری با انجمن آن گونه که شایسته است عمل نمی‌کنند. همچنین عمده ی بخش خصوصی هم هنوز نسبت به مباحث علمی به جز معدودی که امروز در خدمت یکی از همین بزرگواران هستیم بیگانه است.

دانشیار دانشگاه کاشان در ادامه گفت: قصد داریم ارتباط انجمن را با بخش خصوصی فرش افزایش دهیم تااز خدمات متقابل هم استفاده کنیم. وی همچنین با اشاره به فعالیت‌های گروه‌ها و کمیته‌های تخصصی انجمن گفت: در دوره‌های گذشته فعالیت‌های خوبی در کمیته‌ها و گروه‌های تخصصی انجمن انجام شده اما با این حال بخش عمده‌ای از کمیته‌ها و گروه‌ها بسته به مشکلات و موانعی که وجود داشته به صورت فعال عمل نمی‌کردند.

دکتر چیت سازیان با اشاره به فصلنامه علمی پژوهشی گلجام و دایره المعارف فرش نیز گفت در این دو بخش همواره تلاش انجمن این بوده تا محققان و اساتید و دانشجویان و دانش آموختگان را به فعالیت‌های تحقیقاتی و پژوهشی جذب کنیم که خوشبختانه اتفاق‌های مفید و مناسبی هم در این زمینه افتاده است و همکاری‌های خوبی با انجمن انجام شده که از همه اساتید و همکاران متشکریم. ولی با این حال این سطح از فعالیت علمی و پژوهشی برای گستره فرش دستباف ایران کفایت نمی‌کند و باید به شکلی مطالب و دانسته‌ها و تجربیات اساتید سنتی و کاربلد حوزه‌های مختلف فرش دستباف که به صورت سینه به سینه به آن ها منتقل شده است به نوعی احصاء شود که در دایره المعارف فرش ما کارهایی در همین راستا انجام دادیم که به صورت مصاحبه‌های خصوصی و کیفی مطالب از دارندگان این دانش‌هاگردآوری شده است اما با این حال در این زمینه جای کار بسیاری وجود دارد.

رئیس انجمن علمی فرش ایران گفت: خوشبختانه امروز رشته فرش خودش را به جامعه فرش ثابت کرده و در جامعه فرش می‌تواند حرف برای گفتن داشته باشد و می‌تواند تحول ایجاد کند .وی افزود البته در این مسیر نواقص و کم و کاستی‌هایی نیز وجود دارد همانطور که در همه رشته‌ها این نواقص هست، ولی باید سعی کرد که این نواقص را رفع کنیم.

چیت سازیان همچنین گفت: نکته‌ای که امروز می‌توانیم در تحول نظام فرش به آن اشاره کنیم مدیریت دانش در نظام فرش است. وی افزود یکی از رشته‌های مدیریت که امروزه در دنیا مطرح شده و به عنوان یک  رشته مستقل است مدیریت دانش است و معمولاً در این رشته ابتدا در یک مبحث تخصصی نیاز سنجی انجام می شود. یعنی نظام فرش را به عنوان یک سازمان در نظر بگیریم که چه نیازهایی دارد بعد بسنجیم این نیازها در راستای ارتقاء آن نظام چه نقشی می‌توانند داشته باشند. منابع این نیازها آیا به صورت مدون و مکتوب وجود دارند یا نه، که البته در نظام فرش این مسئله به صورت کامل وجود نداشته است. مدیریت دانش نظام فرش یکی از گام‌های اولیه‌اش همین است که این منابع غیرمدون را شناسایی و بیابد . در بعضی موضوعات به این منابع سرمایه پنهان می‌گویند.در واقع نظام فرش، سرمایه های پنهان زیادی در ابعاد مختلف داردمثلاً در زمینه سبک طراحی، بافت، مرمت، رنگرزی و بسیاری از حرفه های مرتبط با فرش که اطلاعات کامل و جامعی به صورت مکتوب وجود ندارد و بسیاری ازآن هادر سینه هنرمندان آن هنرها و مهارت‌ها نهفته است. مدیریت دانش نظام فرش این سرمایه‌های پنهان را شناسایی می‌کند و بر اساس هدف گذاری قبلی، کشف وبررسی این ها برنامه‌ریزی و به عنوان طرح‌های مطالعاتی و تحقیقاتی تنظیم می‌شوند و در نهایت مطابق با اصول علمی ،نتایج یافته‌ها مکتوب و مدون می‌شود تا دسترسی به آن هابرای همگان فراهم شود. البته این یک پروژه عظیم است که یکی از راهبردهای جدید انجمن همین موضوع« مدیریت دانش در نظام فرش» است و قصد داریم به صورت جدی در هیئت مدیره و گروه‌ها و کمیته‌های انجمن این موضوع را پیگیری کنیم.

دکتر امیر حسین چیت سازیان سومین راهبرد جدید انجمن را اینگونه توضیح داد و گفت: در سال‌های گذشته کارگروه‌هایی برای تدوین استراتژی فرش باپیگیری مرکز ملی فرش وهمکاری انجمن وسایر تشکلهای فرش دستباف تشکیل شد و کلیاتی که در آن کارگروه‌ها به تصویب رسید، به صورت خیلی کلی در نقشه جامع علمی کشور لحاظ شد. خوشبختانه در این سند نام فرش هم آورده شد ولی با این حال آنگونه که شایسته بود این فعالیت به ثمر ننشست. لازم است مسئولین کمیته‌ها و گروه های انجمن در تدوین استراتژی جنبه هاو بخش های مختلف تخصصی فرش نیز فعالانه پیگیری وبه اعلام نظرات کارشناسانه خود دراین زمینه مهم بپردازند.

چیت سازیان همچنین به هسته‌دانشجویی انجمن اشاره کرد و گفت مدتی است فعالیت این هسته‌ کمرنگ شده و به نوعی از آن تب و تاب افتاده که لازم است مجدداً احیا وفعال شود. وی گفت ما در رشته‌های مختلف علمی درکشور، سمینار سالانه داریم و چرا سمینار سالانه علمی فرش نداشته باشیم که این مسئله همت همه عزیزان را می‌طلبد .امیدواریم در این هم اندیشی بتوانیم از نظر دوستان بهره ببریم و بتوانیم در نهایت فعالیت‌های انجمن را در راستای ارتقای بهتر نظام فرش سامان دهیم.

سخنران بعدی این هم اندیشی آقای رضی میری عضو برجسته اتحادیه صادر کنندگان فرش کشور  بودند. وی نیز با اشاره به این که اشراف زیادی بر فعالیت‌های انجمن ندارند و در یکی دو مورد درانتخاب فرش برتر سال قبل و داوری برخی مقالات با انجمن همکاری داشته گفت: اساساً نمی‌دانم این پسوند علمی برای چه در انجمن فرش وجود دارد. نمی‌دانم جریان فرش مثلا طراحی یا زیبایی شناسی رنگ آن چطور می‌تواند علمی شود.دراین موارد تردید دارم. به هر حال روی صحبتم با اونهایی است که امروزه در مراجع آکادمیک برای گرفتن عناوین مختلف فعالیت می کنند و این که چگونه این عناوین را به دست می‌آورند بماند

وی در ادامه صحبت‌هایش افزود: من از انجمن علمی انتظار دارم که به مسائل فرش عمیق‌تر بپردازد و از اقدامات تشریفاتی بپرهیزد. در توضیح فعالیت‌های انجمن خیلی از کارهایی که گفتند انجام شده خوب است و البته قابل تحسین هم هستند ولی باید ببینیم نتایج این فعالیت‌ها چه شده و چه گرهی را از فرش باز کرده. فعالیت‌های انجام شده باید با مبانی تئوریک باشد و انجمن آن حفره‌های علمی وتئوریکی که در فرش وجود دارد را شناسایی کند و با مبانی نظری این خلاء ‌ها را پر کند که در این شرایط کار درست را انجام داده‌ایم. به عنوان مثال سال گذشته انجمن در جریان برگزاری جشنواره فرش برتر یک مبانی نظری را مشخص کرد که بر چه اصولی فرش برتر انتخاب شود و هیئت داوران بیانیه خود را ارائه داد که این موارد باید در انجمن علمی انجام شود و جایش در انجمن است که متاسفانه دوره اخیر مدیریتش تغییر کرد و از همین رو بنده دعوت داوری فرش برتر را نپذیرفتم.

رضی میری در ادامه  سخنانش اظهار داشت: ما بدون داشتن استراتژی به نتیجه مطلوبی نمی‌رسیم و همه فعالیت‌های انجمن بستگی به این دارد که استراتژی آن مشخص باشدواین بحث خوبی است که می خواهید دنبال کنید.استراتژی هم اساسنامه ونقشه راه انجمن را تعیین می کند. مسئله‌ای که باید آن را علمی ببینیم وکمتر به آن توجه شده ، مسئله کتاب‌های مرجع در دانشگاه‌هاست. من از اساتید دانشگاه‌ها می‌پرسم که چند کتاب مرجع در فرش وجود دارد؟ مگر اندکی که قابل توجه نیست. این دانشگاه‌ها بدون کتاب مرجع نمی‌توانند کاری از پیش ببرند. صحبت من این است اگر این انجمن علمی در این زمینه وارد نشود پس کجا باید وارد شود؟ من نمی‌دانم برای چی باید برویم دنبال کارشناسی ارشد؟ وقتی در تهیه منابع مرجع مشکل داریم. من دیدم خیلی از کارهایی که گفتید کار انجمن علمی نیست ولی انجام دادید ولی کار اصلی همچنان انجام نشده است.

میری همچنین در این نشست با انتقاد از جریان مدرک گرایی گفت: چه کسی می‌تواند با مدرک دکترا بشود اکبر مهدی ای؟ ما در هنر دکتر و مهندس و اینها نداریم. باید بدانیم دانشگاه هنرمند تربیت نمی‌کند و بیشتر باید از تعارف کم کنیم و به مبلغ بیفزاییم. باید بدانیم یک نقاش در دانشگاه نهایتاً تکنیک کار را یاد می‌گیرد. به هر حال در دانشگاه ، ما یک حرکت انقلابی می‌خواهیم که با همت دکتر چیت سازیان و انجمن این توانایی وجود دارد که اتفاقات امیدوارکننده‌ای در دانشگاه‌ها رخ دهد

مهندس شیرین صور اسرافیل عضو افتخاری انجمن نیز در این جلسه به ایراد سخن پرداخت و در مورد جریان علمی شدن فرش گفت: متاسفانه جریان علمی شدن به شکل بدش یعنی ازطریق تکنولوژی وارد فرش شده و ابزاری را به کار گرفتیم در حالی که نیازی به آن نبوده است. ریسندگی دستی ارجحیت دارد به ریسندگی ماشینی، رنگرزی سنتی ارجحیت دارد به رنگرزی صنعتی چرا؟ کسی نپرسیده چرا! تا به حال کسی نتوانسته ثابت کند صنعتی که امروزه وارد فرش کردیم به نفع فرش بوده است. باید بپذیریم استفاده غیر علمی و غیر منضبط ازتکنولوژی آسیب زیادی به فرش ما رسانده است. جریان درست علمی درفرش به این معنی است که تحلیل کنیم چه چیزهایی نیاز فرش است، چه چیزهایی یک واقعیت و ضرورت است. آیا ما از این که رنگرزی را از سنتی صنعتی کردیم استفاده بردیم؟

خانم صور اسرافیل به ضرورت فعالیت علمی در فرش اینگونه پرداخت که باید فرایندهای سنتی را در فرش تحلیل علمی کنیم و افزود: ما نباید فرآیند سنتی را با نام علمی شدن و با ورود تکنولوژی پر کنیم. من به شخصه با علمی شدن فرش موافقم اما دانشگاه های ما 90 درصدش تئوری است در حالی که دانشکده فرش باید آموزشش به صورت عملی در مراکز قالیبافی باشد. امروز بیشتر دانشجویانی که طراحی فرش می‌خوانند با طراحی مناطق مختلف ایران آشنایی ندارند.

مهندس صور اسرافیل در پایان خاطر نشان کرد انجمن باید شرایطی را ایجاد کندکه فعالان فرش از این انجمن منتفع شوند و این یک واقعیت است. یکی از کارهایی که باید انجمن انجام دهد این است که سعی کند یک بافنده فرش در سطح یک فعال صنعتی از حقوق مشابه و شرایط رفاهی همسان برخوردار شود و معنی اصلی علمی کردن فرش این است.

در ادامه جلسه دکتر چیت سازیان با اشاره به فعالیت‌های کمیته‌ها و گروه‌های تخصصی انجمن و ضمن تشکر و قدردانی از مسئولین سابق، مسئولین جدید کمیته‌ها و گروه‌های انجمن را به شرح زیر معرفی کرد:

گروه طرح و نقش:  استاد کریم میرزایی

گروه بافت و مرمت : استاد فتحعلی قشقایی فر

گروه اقتصاد و مدیریت : مهندس محسن برزگری

گروه مواد اولیه:  دکتر زهرا احمدی

گروه رنگرزی : مهندس مهدی سوهانگیر

گروه جامعه شناسی و مردم شناسی:  دکتر نوراله پاشا

گروه تاریخ و فرهنگ:  دکتر سیدعلی مجابی

کمیته انتشارات :  دکتر مهدی کشاورز افشار

کمیته روابط بین الملل:   دکتر علی وندشعاری

کمیته گردهم آیی علمی و هنری:  استاد محمد صمیمی اول

کمیته آمار و اطلاعات : آقای سیدمحمدمهدی میرزا امینی

کمیته پذیرش:  استاد رضا الله داد

کمیته آموزش و پژوهش: آقای داوود شادلو

کمیته اداری و مالی: استاد محمد رضا عابد

در ادامه دکتر چیت سازیان ضمن درخواست همکاری ازاعضاء انجمن بااین عزیزان ،خاطر نشان کرد که از ابتدا عنوان علمی مصوب انجمن فرش نبوده منتها چون اولین انجمن مصوب هنری کشور، انجمن فرش بود و بیشتر از این جهت که با انجمن‌های صنفی وبازرگانی تفکیک شود این عنوان برای آن انتخاب شد تا بیشتر با رسالت‌های انجمن هم سو باشد.

آقای رضا اله داد نیز در ادامه جلسه به توضیح در خصوص تدوین استاندارد فرش پرداخته و ازمراحل پیشرفت آن طی جلسات کارشناسی خبر داد و گفت: به زودی و پس از جمع بندی نظرات که در ده جلسه کارشناسی شده است، استاندارهای فرش برای تصویب به کمیته ملی استاندارد تحویل خواهد شد.

در ادامه استاد اکبر مهدی ئی نیز به ایراد سخن پرداخت و گفت: آنچه ما یاد گرفتیم در این شکل علمی نبوده ولی امروزه چیزهایی هست که باید به صورت علمی به آن‌ها پاسخ دهیم وآنچه که به شیوه سنتی آموخته ایم درشکل علمی بیان وتدوین شود. وی همچنین افزود ما نیاز داریم تا نظام مهندسی طراحی در فرش راه اندازی کنیم تا طراحی و نقاشی بدون نقصی را در داشته باشیم. مهدی ای گفت من یک طراح و نقاش تجربی هستم و هرچند ارتباطی با جریان‌های علمی فرش نداشتم اما امروزه به علمی شدن فرش نیاز داریم.

دکتر کریم میرزایی از دانش آموختگان فرش نیز با انتقاد از برخی اظهارنظرها در مورد دانش آموختگان فرش گفت این چه عادتی است که نسل گذشته نسل بعدی خود را اینطور بکوبد و آن‌ها را متهم به ندانستن کند. اگر فرش مشکل دارد هنوز شما هستید که در راس امور هستید ما که هنوز وارد گود نشدیم. وی همچنین افزود نباید شرایطی را ایجاد کنیم که فاصله پر نشدنی بین نسل تجربی و اکادمیک فرش ایجاد کنیم.

در ادامه استاد جعفرقلی دادخواه به آموزه‌های استاد بهادری درهنرستان اصفهان اشاره کرد و گفت علت اینکه امروز همچنان صحبت از استاد بهادری است،آنست که:ایشان طراحی فرش را علمی یاد گرفتند و با تاریخ هنر جهان آشنا بودند و هم برای من و امثال من، علمی تدریس کردند و نتیجه این شد که امروز هم صحبت از عیسی بهادری است و از همین رو نمی‌توانیم منکر کار علمی باشیم.

وی همچنین اظهار داشت در گذشته آموزش فرش در یک مدت طولانی انجام می‌شده و هر فرد در مدت زمان چندین ساله چیزی را یاد می‌گرفت که دانشجوها امروز در مدت محدودی آن را فرا می‌گیرند و اگر تمرین و ممارست داشته باشند از اساتید خود نیز بهتر می‌توانند کار کنند.

در پایان دکتر چیت سازیان با ارائه پیشنهاداتی در راستای ارتقا جایگاه انجمن مجددا از حضار تشکر کردند.